Jij bepaalt straks of bronnen op Facebook betrouwbaar zijn of niet

Facebook gaat de strijd tegen nepnieuws verder opvoeren. Topman Mark Zuckerberg vindt dat er te veel sensatiezucht, desinformatie en polarisatie in de wereld plaatsvindt.

Op zijn eigen Facebook-pagina laat de topman weten dat hij de gebruikers gaat vragen nieuwsbronnen te beoordelen. Hoe? Bronnen die meer vertrouwd worden, krijgen voorrang boven omstreden bronnen. "Dankzij sociale media kunnen mensen informatie sneller dan ooit verspreiden en als we dit probleem niet gericht aanpakken, maken we het alleen maar erger."

Jij als gebruiker kunt straks zelf selecteren welke bronnen betrouwbaar zijn of niet. Dat is volgens Zuckerberg objectiever dan een beoordeling door Facebook. Er wordt onder andere aan je gevraagd of je bepaalde nieuwsbronnen kent en zo ja, of je deze ook betrouwbaar vindt. Als veel mensen deze bronnen betrouwbaar vinden, ook mensen die bijvoorbeeld niet dagelijks van deze bronnen gebruikmaken, krijgen prioriteit boven bronnen waarover de meningen verdeeld zijn.

Mediadeskundige en docent aan de Universiteit Leiden Alexander Pleijter vindt de move van Facebook opmerkelijk, maar wel begrijpelijk. "Dit komt toch wel een beetje onverwachts. Eerder kondigde Facebook nog aan tijdlijnen te gaan scheiden. Dus dat je een aparte nieuwstijdlijn krijgt en een tijdlijn met berichten van vrienden. De betrouwbaarheid van nieuwsmedia door Facebook zelf laten bepalen lijkt me dubieus, dus dan maar door de gebruikers."

Facebook moet transparanter worden

Dat Facebook weinig prijs geeft over bijvoorbeeld het veranderen van de algoritmes weten we. Pleijter werkt ook voor Nieuwscheckers. Zij checken in Nederland berichten op Facebook. "We weten eigenlijk te weinig wat er onder de motorkap van Facebook gebeurt. Als we bij Nieuwscheckers een fact-check doen en die vervolgens melden bij Facebook dan kunnen we niet zien hoeveel mensen die factcheck in hun timeline te zien krijgen. We willen natuurlijk dat Facebook berichten die op waarheid zijn onderzocht onder de aandacht van hun gebruikers brengen. Maar Facebook geeft daar geen cijfers over. Dat zou wel wat transparanter mogen."

In gescheiden tijdlijnen meer nepnieuws

Sinds 2016 test Facebook in zes landen al met gescheiden tijdlijnen. Een tijdlijn voor nieuws, Explore genaamd, en een tijdlijn waar berichten van vrienden te zien zijn. Wat blijkt: mensen zien hierdoor meer nepnieuws doordat deze berichten elkaar versterken. Gebruikers met twee tijdlijnen zijn eerder geneigd berichten te delen of van commentaar te voorzien. Volgens Pleijter is er bij Facebook ook de angst om niet meer aantrekkelijk te zijn. "Daarom is het voor Facebook ook belangrijk dat er betrouwbare informatie in de tijdlijnen van gebruikers terecht komen. Maar sommige maatregelen doen ook pijn. Facebook verdient veel aan zogeheten clickbaitsites. Deze sites, met maar één doel: zoveel mogelijk kliks genereren, betalen Facebook geld om hun bereik te vergroten. Het is content die veel gedeeld wordt, maar jatten en kopiëren vaak vanalles zonder te checken."

EU-taskforce 

Ook is er veel ophef over een de EU-taskforce die nepnieuws verzamelt. Veertien medewerkers die door verschillende EU-lidstaten worden gedetacheerd houden een database bij. In de databank staan inmiddels meer dan 3.500 voorbeelden van nepnieuws, bedoeld om het Kremlin te ondersteunen. Het gaat vooral om Russische mediaberichten en Engelstalige berichten over Rusland en Oekraïne. In de database staat ook content van NPO Radio 1, De Gelderlander, The Post Online (TPO) en twee artikelen van GeenStijl. Tegenstanders spreken van censuur: artikelen die in het gegevensbestand terecht komen, zouden nauwelijks worden onderbouwd. Kijk onze nieuwstrend terug.