Jeugdbeschermer Richard: 'Ik begrijp niets van ouders die hun kind wat aan doen'

"De rechter heeft me van dit gezin gehaald, maar het zit me niet lekker." Jeugdbeschermer Richard Westmaas maakt zich zorgen: over de werkdruk in de jeugdzorg waar hij deze week actie voor voert, maar op dit moment vooral over een meisje van 3 jaar oud.

Het kind is blootgesteld geweest aan ernstig huiselijk geweld, waarbij haar vader haar moeder toetakelde. Tot voor kort stond ze onder officieel toezicht van Richard, maar de rechter oordeelde onlangs dat dat toezicht kon stoppen. Hij vermoedt echter dat het gevaar niet geweken is.

'Vader houdt zich niet aan afspraken'

Nu belt Richard alle instanties af die het meisje omringen; het consultatiebureau, het kinderdagverblijf en de wijkagent. "De vader past wel eens op op het meisje in het huis van de moeder, maar hij houdt zich niet aan afspraken. Dat levert strijd op met de moeder en daarmee gevaar voor het kind." Dat hij ook al eens de spaarpot van zijn dochtertje heeft leeggehaald is daarbij een minder vergrijp.

Richard Westmaas is sinds dertien jaar jeugdbeschermer in de regio Den Haag. Jeugdbeschermers zijn het laatste station binnen de jeugdzorg. Zij komen in beeld als al het andere gefaald heeft en er bijvoorbeeld sprake is van uithuisplaatsing. Gemiddeld heeft Richard achttien gezinnen onder zijn hoede. Dat is te veel en daarom voert het FNV-lid deze week actie in Den Haag voor het ministerie van Volksgezondheid van minister Hugo de Jonge. "Het gaat me niet om salaris. Er moeten extra mensen komen, zodat ik terug kan naar verantwoordelijkheid voor tien gezinnen."

Bron: FNV

Gebrek aan contact

Het belangrijkste waar Richard nu niet aan toekomt, is contact met de kinderen om ze beter te leren kennen. Tijdens een bijeenkomst op school over de toekomst van een achtjarig meisje waar hij voogd van is, wordt de vraag gesteld of het haar is aan te zien als ze zich niet prettig voelt in de klas. Een belangrijke vraag, want er moet worden besloten of ze naar speciaal basisonderwijs moet als ze het tempo niet kan bijbenen.

Ik moet als wettelijk voogd besluiten nemen over een kind dat ik maar eens in de vier weken kan zien

"Ik zie haar maar eens in de vier weken, ik kan hier niet over oordelen, terwijl ik wel verantwoordelijk ben". Met tieners zou Westmaas graag naar de McDonalds of een gamehal willen. "Daar heb je veel betere gesprekken dan aan tafel in een kil kantoor. Maar dat zit er niet in."

Inkoopbeleid

Een ander aspect waarvoor Westmaas de straat op gaat, is het inmiddels beruchte nieuwe inkoopbeleid van zorg. Voordat de gemeenten verantwoordelijk werden voor de jeugdzorg in 2015, kon je kinderen met problemen in opvanglocaties in heel Nederland plaatsen. Dat is voorbij. Nu hangt het er vanaf met welke instanties er een contract is afgesloten.

"Er zijn niet alleen minder plekken, maar ook minder opties. Gemeenten kopen namelijk niet alles in." Na veel steggelen lukt het Westmaas af en toe toch een kind ergens anders te plaatsen, maar dat kost veel tijd. "Ik voel me koopman, maar ben 'slechts' hulpverlener. Een collega van me is laatst zelf de onderhandeling aangegaan voor een tiener met problemen. Het werd een compromis: drie maanden in plaats van de zes maanden die zij als expert wilde."

Jeugdbeschermer Richard Westmaas vertelt verslaggever Laura Kors over de uitdagingen van zijn werk.

Verdonk

Oud-minister Rita Verdonk moet verlichting gaan brengen voor mensen als Westmaas. Zij is door minister De Jonge aangesteld als speciaal adviseur, die de hoeveelheid papierwerk in de jeugdzorg omlaag moet brengen.

"Daar verwacht ik dus niet veel van", zegt Westmaas sceptisch. Volgens hem heeft De Jonge een goede PR-machine, die af en toe met een 'projectje' komt, of een foto-moment met een zorgmedewerker. "Daadkrachtige stappen blijven uit, ondanks de honderden signalen over de afgelopen jaren. Niet alleen van mensen zoals ik, maar ook vanuit de gemeenten, die ook tegen grote problemen aanlopen."

Kinderzitje

Vroeger kreeg Richard van gewelddadige ouders vaak de opmerking naar zijn hoofd geslingerd dat hij 'niet begrijpt hoe zwaar het is om kinderen op te voeden'. Het tegendeel bleek waar. "Sinds ik zelf ouder ben, begrijp ik nog minder van ouders die hun kinderen wat aandoen", verzucht hij.

De jeugdbeschermer gebruikt zijn eigen kinderzitje regelmatig bij uithuisplaatsingen. Het levert hem altijd een raar gevoel op. "Dat ik dan met het zitje van mijn zoon, een ander kind weghaal bij diens papa of mama, omdat die gevaarlijk voor hem of haar zijn."

Dit verhaal komt uit een radioserie over de jeugdzorg. Meer verhalen uit deze serie zijn hieronder te beluisteren:

Op pad met een jeugdwerker uit Alkmaar, die zich zorgen maakt over de dingen die ze tegenkomt in haar werk. 'Het wachten is op eerste wethouder die moet opstappen omdat er iets ernstigs met een kind is.'

Jeugdwerker Renna vertelt over een zaak waarbij de hulp aan een suïcidale tiener gestopt moest worden vanwege gesteggel over een rekening. 'Het beleid is onbeschoft.'

Ook een Haagse jeugdbeschermer voert actie. Hij is het beu strijd te moeten voeren met gemeenten om de juiste plek voor een kind in nood te krijgen. 'Ik vraag niet om meer salaris.'