radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Is meer gas uit de Noordzee halen de oplossing voor de stijgende energieprijzen? 'We hebben in Nederland gas zat'

Is meer gas uit de Noordzee halen de oplossing voor de stijgende energieprijzen? 'We hebben in Nederland gas zat'
Een productieplatform in de Noordzee
Bron: EenVandaag

Korter douchen en de thermostaat een paar graden lager: enkele adviezen om te voorkomen dat we deze winter in de kou zitten. Maar we zien een belangrijk deel van de oplossing over het hoofd. "We hebben in Nederland gas zat."

Dat zegt directeur Lex de Groot van gaswinningsbedrijf Neptune Energy. Naast het Groninger aardgasveld op land zit er in het Nederlandse gedeelte van de Noordzee ook een serieuze hoeveelheid gas. "Ik kan er gewoon met mijn pet niet bij dat we daar nu niks mee doen", zegt De Groot.

Veel gas in bodem Noordzee

Het lijkt nog ver weg, maar met de geluiden van stijgende energieprijzen doen de angst voor een strenge winter toenemen. De oorlog in Oekraïne zet de Europese energievoorziening zwaar onder druk, het is onzeker of Rusland gas blijft leveren.

Uit onderzoek van onderzoeksbureau TNO blijkt dat er 78 miljard bewezen kubieke meter gas in de Noordzeebodem zit. En er zijn sterke aanwijzingen van nog eens 69 miljard kuub. Dat is ongeveer 2,5 keer zoveel gas als we nu in Nederland gebruiken, zegt de directeur van de grootste gas- en olieproducent in het Nederlandse gedeelte van de Noordzee.

info

Minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie heeft inmiddels aangekondigd dat het kabinet inderdaad extra gas uit de Noordzee gaat halen. Dit vertelt hij in de uitzending van EenVandaag.

Genoeg energiereserves

De Groot werkt al meer dan 30 jaar in de olie- en gassector en is in zijn huidige rol bezig met de zoektocht naar nieuwe energiereserves voor Nederland. En die zijn er volgens hem genoeg. Hij verbaast zich er daarom over dat we 'maar zitten te kniezen op een paar kuub meer of minder'.

"We gaan als samenleving richting een recessie vanwege de torenhoge energieprijzen. Die zorgen voor grote financiële problemen bij miljoenen huishoudens." Dat is allemaal niet nodig, denkt De Groot. Juist het gas dat in de Nederlandse bodem zit, kunnen we gebruiken om die lasten te verlichten, vindt hij. "Nederland kan nog zo'n 10 jaar mee als het om gas gaat."

Bekijk ook

Investeren in energietransitie

Volgens De Groot is deze hoeveelheid gas met de gasprijs van nu goed voor zo'n 160 tot 200 miljard euro. Omdat dit gas van Nederlandse bodem komt, gaat 73 procent van deze opbrengsten naar de Nederlandse staatskas. "Het geld dat we hiermee verdienen, kunnen we investeren in de versnelling van de energietransitie."

Dat lijkt hem 'beter dan veel te betalen voor gas uit Rusland of door gas uit de Verenigde Staten te halen'. "Daarvan gaan de opbrengsten voor 100 procent naar het buitenland en dit is veel minder milieuvriendelijk."

Niet direct een lagere prijs

Volgens energie-econoom Hans van Cleef van ABN-AMRO betekent het versneld oppompen van gas uit de Noordzee niet dat de energieprijs direct zal dalen voor consumenten. "We hebben te maken met een Europese gasmarkt waar de Nederlandse prijs wordt bepaald. Door andere Europese landen blijft de prijs dus hoog."

Toch brengt het aanboren van extra gas in het Nederlandse deel van de Noordzee voordelen met zich mee, zegt René Peters van TNO. "We kunnen de hoge prijs niet veranderen, maar wel compenseren. De extra opbrengsten kunnen we gebruiken voor de huishoudens die niet rond kunnen komen."

Bekijk ook

Gevolgen

Hoewel het winnen van gas op de Noordzee een goede oplossing lijkt, zijn milieuorganisaties en een aantal wetenschappers kritisch. Ze wijzen op de extra uitstoot van broeikasgassen die de productie en het gebruik met zich meebrengt. Daarnaast kunnen de kosten van gaswinning niet worden geïnvesteerd in het opwekken van duurzame energie.

De Groot begrijpt deze kritiek, maar vindt dat we op dit moment naar een breder beeld moeten kijken. "De aankomende jaren hebben we sowieso nog 500 miljard kubieke meter gas nodig om de energietransitie te doorlopen. En dat kunnen we maar beter uit de Nederlandse bodem halen."

Acuut probleem

Peters is het met De Groot eens. "We hebben met het wegvallen van Russisch gas te maken met een accuut probleem. Op de korte termijn moeten we Russisch gas tijdelijk vervangen en op de lange termijn moeten we meer duurzame energie ontwikkelen. Dat doen we door die extra opbrengsten van dit gas te investeren in duurzame alternatieven."

"Zet de kraan open", roept De Groot op. "Het ligt er en het zal de vraag naar gas in Europa in ieder geval dempen. Zo creëren we de rust en ruimte die nodig is om de energietransitie uiteindelijk goed te laten verlopen."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant