Is het al herfst? Waarom bomen hun bladeren verliezen, eikels en kastanjes al vallen en de hei in bloei staat

Je herkent het vast. Je staat ineens blad te vegen in de tuin en tijdens een wandeling komt de geur van lavendel je tegemoet. Bomen worden kaal en de hei staat in bloei. Het is nog volop zomer, maar het lijkt wel herfst. Hoe kan dat?

Nu horen we je denken: door de hittegolf en de droogte natuurlijk. De natuur is van slag. En ja, dat is inderdaad een deel van de verklaring. Maar waarom blijft de ene boom groen en de andere niet? En waarom doet de natuur dit precies? Bioloog Arnold van Vliet aan de Wageningen Universiteit legt het uit.

Zelfbescherming

"De bladverkleuring heeft inderdaad veel met de droogte en de hitte te maken van de afgelopen tijd. Dus het is niet al de herfstkleuring die we normaal gesproken in het najaar zien", verduidelijkt hij. "De combinatie van droogte en hitte zet aan tot bladverkleuring en bladval. Dit doen de planten uit zelfbescherming om verdamping te voorkomen, zodat ze niet te veel uitdrogen."

"Planten maken voedingstoffen met hulp van zonlicht. Ze hebben huidmondjes op het blad die openstaan om koolstofdioxide (CO2) op te nemen. Maar daardoor verdampt er ook heel veel water. En als ze geen water met de wortels kunnen opnemen, lopen ze het risico uit te drogen. Dat is waarom de bomen hun blad verliezen."

De ondergrond bepaalt

Waarom de ene boom of plant sneller verkleurt dan de andere, weet hij ook. "Bij bomen ligt het heel erg aan de ondergrond. Het verkleuringsproces gebeurt eerder op plekken waar de bomen moeilijk bij het grondwater kunnen." Bomen die geen diepe wortels hebben, komen sneller in de problemen. "Op hogere zandgronden treedt verkleuring sneller op doordat de wortels van de bomen te kort zijn. Je ziet het ook vaak bij bomen op viaducten. Die verkleuren sneller en laten sneller hun blad vallen."

Daarnaast kan de ene soort beter tegen de hitte dan de andere. "Bomen en planten die oorspronkelijk uit Nederland komen, worden in de toekomst kwetsbaarder voor ziektes en plagen. Je ziet dat de berk en wilde lijsterbes hun bladeren sneller laten vallen. Ook de eik, waarmee het op veel plekken al slecht ging door verzuring. Daar komen dit soort droogte-effecten nog eens bovenop."

Ook bij regen een probleem

Volgens Van Vliet geeft de droogte een klap aan de natuur. "Een groot deel van het voorjaar zaten we op een droogterecord. Door al die weersextremen achter elkaar, zie je dat de kwetsbaarheid van bomen en planten toeneemt."

Niet alleen bij droogte is er een nadeel, ook bij regen. "Heel veel water spoelt weg door die hele intense buien van de afgelopen dagen. Dus niet al het water dat valt, komt in die bodem terecht. De wisseling van heel droog naar heel nat is over het algemeen niet goed. Dat kunnen de bomen en de bodem niet aan."

Bron: EenVandaag

Bron: Arnold van Vliet