Hoe vink je als slechtziende het juiste stemvakje aan?

Thea den Dulk uit Den Haag is 70 jaar oud en blind. Stemmen is voor haar altijd een uitdaging. “Voor mij is het al moeilijk een vakje in te kleuren, laat staan het juiste vakje.” Maar er is nu een oplossing. Door technische hulpmiddelen kunnen blinden in vier gemeenten zonder hulp van iemand anders gaan stemmen tijdens de aankomende gemeenteraadsverkiezingen. Hierdoor blijft ook hun stem geheim.

Stemmen is voor Thea een soort apenkooi, maar een stuk schuurpapier zorgt ervoor dat ze het stemloket kan vinden. “Ik kan de verwijsborden natuurlijk niet lezen, maar gelukkig kan ik met mijn stok een brede lijn op de vloer volgen. Wat eigenlijk een soort schuurpapier is. Deze lijnen leiden mij naar de stemhokjes.” En dan dient zich een ander probleem aan. De stem van Thea blijft niet geheim, want een medewerker staat naast haar in het stemloket om haar te begeleiden. “We willen allemaal het recht hebben om geheim te kunnen stemmen, net als ieder ander. Ik moest mijn stem influisteren bij een van de stembureaumedewerkers.”

Het zelfstandig stemmen met behulp van een speciale mal met gaatjes, die over het stembiljet kan worden gelegd en audio-ondersteuning, is voor Den Dulk een uitkomst. “Het is een fantastisch gevoel. Nu kan ik eindelijk weer zonder hulp mijn geheime stemrecht uitvoeren.” Maar omdat dit een testronde is kan deze vorm van stemmen alleen in de gemeenten Den Haag, Utrechtse Heuvelrug, Veldhoven en Zeist.

De enige keer dat Den Dulk eerder alleen kon stemmen was in 2006. “Doordat je toen elektronisch kon stemmen had ik geen hulp nodig en bleef mijn stem geheim. Daarna werd er helaas weer overgegaan op het rode potlood.”

Gebrek aan kennis bij stemlokaalpersoneel

Uit onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens uit 2017 blijkt dat Thea lang niet de enige is die problemen ondervindt tijdens het stemmen. 30% van de bevraagde blinden en slechtzienden geven aan dat het voor hem of haar moeilijk is om een stem uit te brengen. Zo weten de medewerkers van de stembureaus vaak niet dat mensen met een visuele beperking hulp mogen krijgen bij het stemmen. Hierdoor deed één op de vijf blinden en slechtzienden die vorig jaar hebben gestemd, dit zonder hulp terwijl hij of zij dit wel nodig had.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken ziet het problem ook en heeft de stemregels voor mensen met een visuele beperking duidelijker gemaakt aan de medewerkers van de stemlokalen. Dit om eventuele discussies te voorkomen.

‘Zelfstandig stemmen moet overal mogelijk zijn’

Den Dulk roept alle stemgerechtigde blinden en slechtzienden op om te gaan stemmen. “Helaas is er niet in ieder stembureau zo’n mal te verkrijgen, maar laat je niet weerhouden. Grijp je kans en ga gewoon stemmen. Op deze manier kun je laten zien dat er veel vraag naar zelfstandig stemmen is. Zodat in de toekomst alle stembureaus deze manier van stemmen mogelijk kunnen maken.”