2 dagen na de grote explosie in Den Haag is er nog steeds weinig bekend over de oorzaak. Ondanks de wens om de aanleiding snel te achterhalen, is het volgens experts niet vreemd dat dit lang duurt. "Het is simpelweg ingewikkeld."

Zondagavond kon de hoofdofficier van Justitie Margreet Fröhberg in een persconferentie delen dat er aanwijzingen zijn dat de explosie in Tarwekamp een misdrijf zou kunnen zijn. Een gevonden jerrycan leidt een paar uur later toch nog meer speculaties over een eventueel drugslab in de kelders van het complex, maar dat heeft de politie nu uitgesloten.

Speculaties

Ook de buurtbewoners blijven zich afvragen wat de oorzaak van de gigantische ramp zou kunnen zijn geweest. Waar de een aangeeft soms verdachte situaties gezien te hebben, zegt de ander zich niet voor te kunnen stellen dat er bijvoorbeeld een drugslab in de kelders van het gebouw zou hebben gezeten.

"Een gasexplosie is niet zo erg, denk ik", vertelt een van de buurtbewoners. "Dus ja, of het is een illegale vuurwerkhandel die ontploft is. Maar het is niet op een legale, normale manier gebeurd denk ik." Maar de buurman van de bruidswinkel kan het zich niet voorstellen. "Ik hoor alleen geruchten in het nieuws. Ik huur hier al 11 maanden, en zoiets is me niet opgevallen. Dus ik denk het niet."

Veiligheid van hulpdiensten

Maar waarom duurt het zo lang tot er antwoorden komen? Universitair docent criminologie Jasper van der Kemp legt uit dat op het moment dat een ramp als deze in Nederland gebeurt, er eerst onderzoek wordt gedaan of de plek van de ramp veilig is voor hulpdiensten om te hulp te kunnen schieten.

"Daarna kijken ze wat ze kunnen doen voor de slachtoffers". Dit gaat door tot de hulpdiensten iedere toegankelijke hoek van de plaats delict hebben kunnen onderzoeken. Die balans verspringt op het moment dat wordt vermoed dat de zoektocht naar slachtoffers kan worden afgerond.

Sporen zoeken

Mochten er sporen worden gevonden, zit ook daar een stappenplan aan vast om deze te laten onderzoeken. Van der Kemp geeft aan dat er bijvoorbeeld eerst vastgelegd moet worden waar een voorwerp gevonden was, in welke staat het was en welke andere voorwerpen er omheen lagen. Eenmaal goed verpakt kan een voorwerp naar het Nederlands Forensisch Instituut worden gestuurd.

Van der Kemp gebruikt de gevonden jerrycan als voorbeeld om aan te geven hoe ingewikkeld het onderzoek kan verlopen: "Als de jerrycan eenmaal klaar is voor onderzoek moet je eerst bepalen of je gaat kijken naar de sporen óp de jerrycan, voor je aan de slag kunt met wát er nu precies in zat. Dat gaat dan ook naar twee verschillende afdelingen. Wel met spoed, maar dat is simpelweg ingewikkeld."

Misdaad melden

Naast het helpen van slachtoffers en het forensische onderzoek werkt tegelijkertijd ook het rechercheteam rondom de plek van de ramp. Zij kijken naar camera's in de buurt en het criminele circuit, spreken met buurtbewoners en luisteren naar de eventuele meldingen.

De afgelopen dagen werd door de politie al een oproep gedaan of mensen een melding zouden willen maken op het moment dat zij verdachte situaties hebben gezien of überhaupt meer weten over de explosie. Dat kan zowel via de politie als via het platform Meld Misdaad Anoniem.

Eerder aan de bel trekken

Op dit platform kunnen mensen hun tips delen zonder dat hun naam wordt gebruikt. Dat kan helpen, aangezien sommigen angst ervaren om tips te delen met bijvoorbeeld de politie. Dat kan komen doordat iemand de verdachte kent, familie is, of dat iemand bang is voor vergeldingsacties. "Een andere reden kan zijn dat mensen bang zijn dat ze moeten getuigen in de rechtbank" zegt Marc Janssen van Meld Misdaad Anoniem.

Rampen zoals deze in Den Haag maken echter veel impact. Het zorgt ervoor dat mensen alerter worden en dat Meld Misdaad Anoniem dus ook meer meldingen krijgt. De ravage die achterblijft doet mensen beseffen dat ze iets wellicht zouden kunnen voorkomen. "Mensen trekken toch eerder aan de bel", concludeert Janssen.

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."

*Anne is een verzonnen naam, haar echte naam is bekend bij de redactie.