Hoe goede relatie tussen school en leerlingen extreme examenstunts kan voorkomen, volgens deze pedagoog

Het einde van je middelbare schooltijd afsluiten met een stunt: het wordt al decennialang gedaan. Maar vroeger kwamen daar meestal geen (nep)wapens, explosieven of politie-optredens bij kijken. Toch zegt dat meer over de scholen waar het gebeurt, dan de jongeren zelf, volgens pedagoog bij Centrum Pedagogisch Contact Marcel van Herpen.

Losse incidenten

"We spreken hier over incidenten en niet over een patroon dat op alle scholen gangbaar is. Zo moeten we het ook zien, in die context", benadrukt Van Herpen over de uit de hand gelopen stunts. "Maar het is natuurlijk zorgwekkend dat het geweld dat gebruikt wordt en de angst die ingeboezemd wordt echt van proporties is die eigenlijk gewoon niet meer acceptabel zijn."

Dat sommige scholen een dag eerder hun deuren hebben gesloten om risicovolle stunts te voorkomen, vindt hij dan ook helemaal niet gek. "Dat is heel begrijpbaar."

Rol van social media

Van Herpen herkent het beeld dat examenstunts extremer lijken dan vroeger. "Dat komt omdat we de incidenten zo scherp in beeld krijgen."

Volgens hem spelen social media daarin zeker een rol. "Kinderen filmen wat er gebeurt, krijgen ook likes, kunnen viraal gaan. Dat zien we bij hele mooie en goede ontwikkelingen, maar dat zien we natuurlijk ook bij hele vervelende en nare ontwikkelingen. Dus deze examenstunts, die vallen zoals bijna alle andere dingen die kinderen doen in de categorie van 'gezien worden' en 'stoer doen'."

'Iedereen kent het puberbrein'

Dat middelbare scholieren de grens opzoeken is daarentegen van alle tijden, vertelt Van Herpen. "We kennen allemaal het puberbrein. En als je volwassen bent, heb je het ooit gehad. Dat is een brein dat risico's neemt die niet altijd verantwoord zijn. Daar gaat de impuls, de actie, soms vooruit op nadenken over wat dat voor gevolgen heeft. Dus dat hoort er een beetje bij."

"Iedereen weet: die kinderen doen wat en later denken ze, dat had ik misschien niet moeten doen. Maar dan hebben ze het al gedaan."

Relatie met de school

Toch zou een leerling die zich verbonden voelt met de school nooit zover gaan, weet Van Herpen. Het voorkomen van dit soort incidenten begint dus eigenlijk al ver voor de examenperiode.

"Als de relatie tussen kinderen en docenten goed is, zijn die kinderen natuurlijk niet in staat om dit te doen", legt hij uit.

Anders bekijken

Hij gaat verder: "Kinderen die een fijne schoolperiode hebben gehad, die goede relaties hebben gehad met docenten, die gezien worden, die ook erkend worden in dat wat ze lastig vinden, die een beetje geholpen worden als ze het moeilijk krijgen, die zullen steeds moeilijker in staat zijn om dit te doen."

We moeten de manier waarop we naar de extreme examenstunt kijken dan ook omdraaien, zegt Van Herpen. "We kunnen het omdraaien in de relaties die we met kinderen aangaan."

Inspanning op relaties

Hoe scholen dat kunnen doen? "Het mooiste is als we na gaan denken hoe we vanaf de allereerste dag dat de brugklassers binnenkomen ervoor kunnen zorgen dat de relaties die wij met kinderen leggen er uiteindelijk na 4, 5 of 6 jaar voor zorgen dat dit niet kan gebeuren. Dus dat je echt een inspanning pleegt op de relaties met de kinderen."

Stunts helemaal verbieden, wat sommige scholen doen, zou volgens de pedagoog dus ook helemaal niet nodig hoeven zijn. "Het is afschuwelijk dat we na moeten denken over hoe we het jaar, een periode die van betekenis is geweest eigenlijk niet meer af moeten sluiten."