Hoe gaat Duitsland verder na Merkel?

Een moordpoging op de burgemeester van het Duitse stadje Altena is het dieptepunt van het vluchtelingendebat in Duitsland. Intussen lopen kiezers weg uit het midden en de Duitse politiek versplintert. Nu Angela Merkel in 2021 stopt als bondskanselier is de vraag hoe Duitsland verder moet na haar vertrek.

Burgemeester Andreas Hollstein van het stadje Altena stapte in november 2017 nietsvermoedend een Turkse dönerzaak binnen om een broodje te bestellen, toen een andere klant hem vroeg of hij de burgemeester was. Hollstein antwoordde bevestigend en daarop pakte de man een vleesmes en zette dat bij de burgemeester op de keel. 

“De man schreeuwde: ‘u laat mij omkomen van de dorst terwijl u tweehonderd buitenlanders opvangt’”, vertelt Hollstein nu. “De eigenaren van de dönerzaak kwamen gelukkig tussenbeide. Ik kwam er met lichte verwondingen van af.”

Zo heeft de CDU-burgemeester van het 20.000 zielen tellende stadje de groeiende onvrede en verdeeldheid in de Duitse samenleving aan den lijve ondervonden. Nadat Hollstein in 2016 besloot om honderd vluchtelingen meer op te nemen in zijn stad dan hij wettelijk verplicht was, groeide het aantal bedreigingen in zijn mailbox flink. 

Politieke midden verliest in Duitsland

Na de afgelopen deelstaatverkiezingen in Duitsland is duidelijk te zien dat het politieke midden steeds verliest, terwijl de AfD en de Grünen gigantische winsten boeken. De AfD kwam vanuit het niets op ruim 10 procent in Beieren en op 13,1 procent in Hessen (voorheen 4,1 procent) uit. De Grünen waren zowel in Hessen als in Beieren de tweede partij met 19,8 en 16,7 procent. 

“Ik acht de kans groot dat in de nabije toekomst 25 procent van het Duitse volk op ons stemt”, zegt Martin Schiller opgewekt. Hij is een vooraanstaand politicus van de AfD in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Sandra Laaz, fractievoorzitter van de Grünen in Marburg heeft nog nooit een overwinning meegemaakt als afgelopen zondag.  

De Grünen kregen 26 procent  van de stemmen in Marburg. Twee keer zoveel als bij de vorige deelstaatverkiezingen. “De grote partijen, de Christen-Democraten, ze hebben de antwoorden niet meer. En ze vergeten ook dat er meer speelt dan alleen vluchtelingen in dit land,” aldus Laaz. 

Verlies regeringspartijen

Intussen krijgen regeringspartijen CDU en SPD het ene na het andere verlies voor de kiezen. Na de verkiezingen in Hessen besloot Angela Merkel zelfs op te stappen als voorzitter van het CDU. Ze blijft wel aan als bondskanselier tot 2021. Terwijl de strijd over haar opvolging nu losbarst, is het de vraag of de regeringspartijen het tij naar verdere polarisatie nog kunnen keren. 

“In alle andere Europese landen hebben we al gezien dat de grote middenpartijen niet langer dominant zijn. Misschien zijn is Duitsland wel het laatste land dat dat nu meemaakt”, verklaart burgemeester Hollstein. Hij hoopt niet dat zijn partij nu de weg van het populisme kiest. “Ik hoop op een nieuwe partijvoorzitter die zich in het midden vestigt. Ik denk dat Duitsland dat nodig heeft.” 

De burgemeester is intussen volledig hersteld. Ondanks de aanslag zegt hij zich veilig te voelen in Altena. “Als burgemeester kan je niet leven met politiebescherming.” Het beleid van Merkel steunt hij nog altijd. “ 'Wir schaffen das’ was niet een uitnodiging aan iedereen om naar ons toe te komen. Maar er waren mensen op de vlucht en die stonden hier aan de grens. Ik geloof dat wij Duitsers er goed aan gedaan hebben om op deze manier te handelen.”