Een moordpoging op de burgemeester van het Duitse stadje Altena is het dieptepunt van het vluchtelingendebat in Duitsland. Intussen lopen kiezers weg uit het midden en de Duitse politiek versplintert. Nu Angela Merkel in 2021 stopt als bondskanselier is de vraag hoe Duitsland verder moet na haar vertrek.

Burgemeester Andreas Hollstein van het stadje Altena stapte in november 2017 nietsvermoedend een Turkse dönerzaak binnen om een broodje te bestellen, toen een andere klant hem vroeg of hij de burgemeester was. Hollstein antwoordde bevestigend en daarop pakte de man een vleesmes en zette dat bij de burgemeester op de keel. 

“De man schreeuwde: ‘u laat mij omkomen van de dorst terwijl u tweehonderd buitenlanders opvangt’”, vertelt Hollstein nu. “De eigenaren van de dönerzaak kwamen gelukkig tussenbeide. Ik kwam er met lichte verwondingen van af.”

Zo heeft de CDU-burgemeester van het 20.000 zielen tellende stadje de groeiende onvrede en verdeeldheid in de Duitse samenleving aan den lijve ondervonden. Nadat Hollstein in 2016 besloot om honderd vluchtelingen meer op te nemen in zijn stad dan hij wettelijk verplicht was, groeide het aantal bedreigingen in zijn mailbox flink. 

Politieke midden verliest in Duitsland

Na de afgelopen deelstaatverkiezingen in Duitsland is duidelijk te zien dat het politieke midden steeds verliest, terwijl de AfD en de Grünen gigantische winsten boeken. De AfD kwam vanuit het niets op ruim 10 procent in Beieren en op 13,1 procent in Hessen (voorheen 4,1 procent) uit. De Grünen waren zowel in Hessen als in Beieren de tweede partij met 19,8 en 16,7 procent. 

“Ik acht de kans groot dat in de nabije toekomst 25 procent van het Duitse volk op ons stemt”, zegt Martin Schiller opgewekt. Hij is een vooraanstaand politicus van de AfD in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Sandra Laaz, fractievoorzitter van de Grünen in Marburg heeft nog nooit een overwinning meegemaakt als afgelopen zondag.  

De Grünen kregen 26 procent  van de stemmen in Marburg. Twee keer zoveel als bij de vorige deelstaatverkiezingen. “De grote partijen, de Christen-Democraten, ze hebben de antwoorden niet meer. En ze vergeten ook dat er meer speelt dan alleen vluchtelingen in dit land,” aldus Laaz. 

Verlies regeringspartijen

Intussen krijgen regeringspartijen CDU en SPD het ene na het andere verlies voor de kiezen. Na de verkiezingen in Hessen besloot Angela Merkel zelfs op te stappen als voorzitter van het CDU. Ze blijft wel aan als bondskanselier tot 2021. Terwijl de strijd over haar opvolging nu losbarst, is het de vraag of de regeringspartijen het tij naar verdere polarisatie nog kunnen keren. 

“In alle andere Europese landen hebben we al gezien dat de grote middenpartijen niet langer dominant zijn. Misschien zijn is Duitsland wel het laatste land dat dat nu meemaakt”, verklaart burgemeester Hollstein. Hij hoopt niet dat zijn partij nu de weg van het populisme kiest. “Ik hoop op een nieuwe partijvoorzitter die zich in het midden vestigt. Ik denk dat Duitsland dat nodig heeft.” 

De burgemeester is intussen volledig hersteld. Ondanks de aanslag zegt hij zich veilig te voelen in Altena. “Als burgemeester kan je niet leven met politiebescherming.” Het beleid van Merkel steunt hij nog altijd. “ 'Wir schaffen das’ was niet een uitnodiging aan iedereen om naar ons toe te komen. Maar er waren mensen op de vlucht en die stonden hier aan de grens. Ik geloof dat wij Duitsers er goed aan gedaan hebben om op deze manier te handelen.” 

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."