Hoe de MH17-ramp plots bij de Europese Top opdook

Paniek in de tent. Is er een fragiel akkoord met Poetin afgesloten om de oorlog in Oekraïne te keren, komt opeens het MH17-drama voorbij. Premier Rutte moet zich tijdens de Europese Top ‘rot’ zijn geschrokken. ‘Jongens dat verhaal moet meteen de kop in worden gedrukt want ik krijg hier de grootst mogelijke problemen mee. 

'Voor je het weet roept Omtzigt mij weer naar de Kamer voor uitleg’. Zoiets moet er gezegd zijn door de premier tegen zijn ambtenaren. Het  was het woord amnesty waar neurose over ontstond. En dat woord werd eerst in de Britse pers in verband gebracht met het MH17-drama.

In het akkoord dat Merkel en Hollande voor elkaar hebben gebokst staat dat Poetin en Porosjenko over en weer amnestie verlenen aan krijgsgevangen in de regio van Donetsk. En juist in die regio is de MH17 neergehaald. 

En juist naar dit drama wordt onder leiding van Nederland onderzoek gedaan de daders te vinden en te berechten. “De onderste steen moet boven”, zo herinneren wij de woorden van Rutte. Waarmee ook bedoeld dat de daders opgespoord worden en berecht. Voor nabestaanden een hoopvolle gedachte, maar ook zij weten waarschijnlijk dat hoop geen realiteit wordt.

Natuurlijk is daar in Minsk niet uitgebreid gesproken over de Onderzoeksraad van Tjibbe Joustra. Merkel en Hollande waren allang blij dat  Poetin en Porosjenko elkaar in dat protserige paleis niet naar de keel vlogen en bereid waren over en weer concessies te doen. Dat er dan wordt afgesproken gevangenen uit te ruilen en berechting te voorkomen is één zo’n compromis.

Porosjenko verzekerde, op een vraag van journalisten, dat ‘never ever’ vrijspraak voor dit soort misdaden – het neerhalen van een passagiersvliegtuig – ‘vrijspraak geldt’. Hij had Rutte die verzekering ook gegeven.

Als er onduidelijkheid was blijven bestaan dan had de premier, zo zei hij op z’n persconferentie na afloop van de top, ‘er een groot punt van willen maken’  tijdens de vergadering met de 28 regeringsleiders.

Een politieke zucht van verlichting was het voor Rutte. Bij navraag kreeg hij van Merkel, Hollande en Porosjenko de uitleg dat amnestie niet geldt voor de daders van de neergeschoten MH17. Het staat alleen niet op papier.

Het laatste woord in de Tweede Kamer is er nog niet over gezegd. Maar politiek is het afwegen van belangen. Soms is het ene belang groter dan het andere. Hoe pijnlijk ook. Daar kan geen Kamerlid, zelfs Pieter Omtzigt niet, iets aan veranderen. Voor de premier was het daarom noodzakelijk ons – de buitenwereld - te doen laten geloven dat amnesty en MH17 niets met elkaar hebben te maken. Killing the story, noemen ze dat in de politieke communicatie. Maar ook de premier weet dat dit verhaal nog lang niet dood en begraven is.