Het eind en het begin

Het verkiezingscircus volgen is makkelijker dan om er na afloop een mooi eind aan te breien. Tenminste zo voelt het een beetje. Ik schrijf al zo’n vijf jaar over de verkiezingen, het laatste jaar ook op deze site. Dat betekent dat ik de herverkiezing van president Bush heb gevolgd en daarna van de eerste persoon die zich voor 2008 kandidaat stelde (Democraat Tom Vilsack, al zo’n 730 dagen geleden) tot en met het verkiezingsfeest van Barack Obama, de nieuwe president van de Verenigde Staten. Ik kan het woord historisch al haast niet meer horen (en dat is wat, voor een historicus).

Maar het is voor een historicus net zo raar om van dag tot dag te volgen hoe het hele proces verloopt, terwijl ik van het terugkijken en met afstand analyseren zou moeten zijn. Van de grote verbanden en van de verschillen en overeenkomsten met eerdere verkiezingen. Ik weet niet wat ik van mijn academische vaardigheden heb gebruikt om mijn weblog vol te schrijven, maar ik hoop dat ik ondanks het bovenop het nieuws zitten toch ben geslaagd om wat afstand te bewaren, wat te relativeren, wat context te scheppen. En daarmee aan de hand van de laatste verkiezingen een wat tijdlozer beeld heb kunnen scheppen van hoe die hele Amerikaanse verkiezingen in elkaar zitten. Hoe de verkiezingen anders zijn dan we op het eerste gezicht denken, en wat kandidaten moeten doen om hun geschiktheid te verkopen aan het Amerikaanse electoraat.

De verkiezingen van dit jaar bleken inderdaad historisch en daarbij kwam dat vrijwel alle omstandigheden meewerkten. Alsof alle elementen (toeval, trots, overmoed, het weer, goklust, economie, competentie en incompetentie) samen wilden werken om van deze verkiezingen de mooiste sinds decennia te maken. Een open strijd, want zonder kandidaat die al president of vice-president was, een oorlog die de verkiezingen leek te gaan domineren, een gedoodverfde kandidaat die het niet werd, een groene zwarte kandidaat, die sprak alsof John F. Kennedy en Martin Luther King samen zijn woorden op papier zetten, een afgeschreven Republikeinse kandidaat die uit achterste positie toch nog de nominatie pakte, een orkaan die een conventie dreigde te verstoren, een alles-of-niets verrassing in de vorm van Sarah Palin, een kredietcrisis die iedereen pas wilde zien toen die banken deed omvallen en Amerikaanse kiezers die van geen twijfel wilden weten omdat ze ondanks de onervarenheid van een van de kandidaten zijn oproep tot verandering omarmden (en toegegeven, dat deden natuurlijk miljoenen en miljoenen Amerikanen ook niet).

Niemand kan echt vooruit kijken. Historici hebben de neiging om alles te betwijfelen wat er over de toekomst wordt geschreven. Gaat Obama de koers verleggen? Krijg hij het voor elkaar om al zijn plannen ten uitvoer te brengen? Kan hij dus de hooggespannen verwachtingen wel aan? Brengt hij Democraten en Republikeinen nader tot elkaar? We moeten het allemaal afwachten en te vrezen valt dat hij een paar van zijn dromen niet zal verwezenlijken. Met een economie die op het punt staat een recessie in te draaien, met dure oorlogen, dure projecten van president Bush, een belofte tot belastingverlaging, een reddingsplan van honderden miljarden dollars: wel plannen maar geen geld. Obama is al eens de Messias genoemd, door zijn fans en, alhoewel honend, door zijn tegenstanders. Maar Obama zou diens gave van wonderbaarlijke vermenigvuldiging maar wat graag willen bezitten op dit moment.

Bij deze feliciteer ik de nieuwe president van de Verenigde Staten met zijn nieuwe baan en wens hem veel succes. Dat zal hij nodig hebben. Over op de kop af vier jaar zijn er weer nieuwe verkiezingen. En dan is de eerste termijn van Obama alweer voer voor historici.

Historicus Marc van Gestel schrijft sinds 2003 elke werkdag aan zijn weblog over de Amerikaanse presidentsverkiezingen vol: www.amerikalog.com