SP-kiezers zijn verdeeld over het vluchtelingenstandpunt van hun partij. Dat blijkt uit onderzoek onder 2400 SP-stemmers. De helft (47 procent) vindt dat de SP zich duidelijker moet uitspreken voor een strenger vluchtelingenbeleid: "Nederland is te vol."

Daartegenover staat een groep SP-kiezers die vindt dat de partij zich juist ruimhartiger moet opstellen tegenover vluchtelingen. Ruim een kwart (28 procent) vindt dat de partij dit standpunt zou moeten uitdragen. Een kiezer zegt hierover: "Dat is het sociale gezicht van de SP. Wij moeten de zwakkeren beschermen en dus vluchtelingen de kans geven om hier een toekomst op te bouwen." Een op de tien (12 procent) is van mening dat de partij de huidige opstelling niet hoeft te veranderen.

'Normale burgers betalen de prijs'

Maar de grootste groep wil dus dat de SP zich strenger opstelt in het vluchtelingendebat. Wat hen betreft is Nederland nu al vol en moeten we heel kritisch bekijken wie er nog bij mag. Ze willen sowieso alleen vluchtelingen uit oorlogsgebieden toelaten. Voor asielzoekers die hier om economische redenen komen is geen plaats. "Vluchtelingen oké, maar in acceptabele aantallen. Gelukszoekers zijn niet welkom."

Veel ondervraagde kiezers wijzen erop dat de SP er juist is voor mensen aan de onderkant van de samenleving en dat daar al problemen genoeg zijn. Door de komst van meer vluchtelingen zouden die alleen maar verergeren. Vooral de woningnood wordt in dat kader vaak genoemd: "Ik ben niet racistisch maar Nederland is gewoon vol. Normale burgers betalen de prijs voor elke vluchteling die voorrang krijgt op de woningmarkt."

Marijnissen doet het goed, maar kiezers stemmen vooral op Leijten

Een andere opvallende uitkomst uit dit onderzoek is dat lijsttrekker Lilian Marijnissen weliswaar geliefd is bij de ondervraagde SP-kiezers, maar dat de meerderheid in het stemhokje toch voor Renske Leijten gaat. Marijnissen doet het goed, vindt 95 procent van haar kiezers. Ze vinden haar betrokken en sympathiek. "Ze komt tot de kern van de linkse zaak." Toch geeft 56 procent een voorkeursstem aan Renske Leijten. Een derde (32 procent) kleurt wel het vakje van Marijnissen rood.

Veel kiezers benadrukken dat hun stem niets te maken heeft met de kwaliteiten van Marijnissen, die staan volgens hen als een huis. Maar Leijten verdient volgens hen een bonus voor haar rol in de toeslagenaffaire. "Deze mevrouw is het voorbeeld van een échte volksvertegenwoordiger. Ze heeft echt iets betekend voor duizenden mensen in Nederland. Dat verdient een pluim."

Beoordeling lijsttrekker Lilian Marijnissen

Meer eensgezind over andere thema's

Over andere verkiezingsthema's dan vluchtelingenbeleid zijn SP-kiezers wel eensgezind. Zo is er veel steun (92 procent) voor de oprichting van een Nationaal Zorgfonds, dat het huidige stelsel van particuliere verzekeraars vervangt. Ook vindt driekwart (78 procent) dat de salarissen in de gezondheidszorg structureel omhoog moeten.

De bonussen van 1000 en 500 euro, die toegezegd zijn vanwege de inzet tijdens de coronacrisis en de loonstijging die al in de CAO is afgesproken, vinden ze onvoldoende . "Met een hoger salaris zullen jongeren er sneller voor kiezen om in de zorg te gaan werken. Dat is hard nodig", schrijft een SP-stemmer.

Zorgsalarissen structureel omhoog

Aan het onderzoek deden in totaal ruim 30.000 mensen mee, kiezers van alle partijen. Ook onder alle deelnemers is een meerderheid voor het structureel verhogen van de salarissen in de zorg (57 procent).

Vooral kiezers van PVV (62 procent), GroenLinks (77 procent), PvdA (72 procent), Partij voor de Dieren (66 procent) en Forum voor Democratie (58 procent) zijn hier warm voorstander van. Wel tekenen sommigen erbij aan dat de loonsverhoging vooral moet gelden voor de mensen op de werkvloer, en minder voor specialisten en het management.

Linkse samenwerking niet heilig

In het onderzoek spreken de SP-kiezers zich ook uit over regeringsdeelname. Acht van de tien (79 procent) vinden het belangrijk dat hun partij deel gaat uitmaken van een volgend kabinet. Volgens hen is het hoog tijd voor een socialer beleid met de SP in een coalitie.

Een coalitie met andere linkse partijen heeft wel de voorkeur, maar is voor veel SP-kiezers niet heilig. De helft (45 procent) wil alleen toetreden tot een kabinet als ook de PvdA en/of GroenLinks daar inzit(ten). Maar van de andere helft (48 procent) mag het ook wel zonder die twee partijen. "We zijn het echt niet over alles eens en er zijn nog meer linkse partijen", zegt een kiezer daarover. Sommigen sluiten zelfs een samenwerking met 'rechtsere' partijen niet uit.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."