Gezondheid omwonenden verbetert meteen als een kooksfabriek - zoals die van Tata Steel - sluit, toont Amerikaans onderzoek aan

Op het Tata Steel-terrein in Wijk aan Zee staan twee kooksfabrieken. Omwonenden maken zich grote zorgen om schadelijke uitstoot. Amerikaanse wetenschappers hebben nu onderzocht wat de sluiting van zo'n fabriek voor de omgeving betekent: "Het redt levens."

Wetenschappers van de New York University School of Medicine hebben onderzoek gedaan naar een soortgelijke kooksfabriek als die van Tata Steel in de Amerikaanse stad Pittsburgh. Die fabriek sloot in 2016. Uit de studie blijkt dat de sluiting direct een positieve impact had op de volksgezondheid in de regio.

Bijna helft minder opnames

Zo daalde het aantal mensen dat op de spoedeisende hulp belandde of in het ziekenhuis moest worden opgenomen vanwege hartproblemen en luchtwegaandoeningen vrijwel meteen.

Al binnen 2 weken na sluiting van de Shenango-kooksfabriek in Pittsburgh nam het aantal ziekenhuisopnames met 42 procent af. En ook in de drie jaren daarna was een verdere daling te zien in het aantal mensen dat naar het ziekenhuis moest. Sterker nog: de zorgvraag in de regio lag tussen 2016 en 2019 maar liefst 61 procent lager dan verwacht werd door de overheid.

90 procent minder zwaveldioxide

Hoogleraar volksgezondheid aan de New York University School of Medicine George Thurston leidde het onderzoek. Daarin is gekeken naar het ziekenhuisbezoek in de regio rond de Shenango-kooksfabriek, in de 3 jaar voor en in de 3 jaar na de sluiting.

Ook zijn gegevens over de luchtkwaliteit onder de loep genomen. De onderzoekers van de New Yorkse universiteit stellen vast dat de uitstoot van het zeer schadelijke zwaveldioxide na de sluiting met 90 procent afnam bij meetpunten in de directe omgeving van de kooksfabriek.

'Daling komt door sluiting'

Thurston is verrast door de onderzoeksresultaten, maar is 'er zo zeker van als maar kan' dat de daling van het aantal ziekenhuisbezoeken en -opnames komt door de sluiting van de kookfabriek. "Het is hoogst onwaarschijnlijk dat het iets anders zou kunnen zijn, omdat die daling zo uniek was voor de periode waarin de fabriek werd gesloten."

De Shenango-fabriek ligt ten noorden van Pittsburgh. Ten zuiden van de stad staat nog een andere kooksfabriek, die nog wel in gebruik is. De wetenschappers hebben ook in die regio de ziekenhuiscijfers bekeken. Wat bleek: tussen 2016 en 2019 was er in dat gebied géén verandering te zien in het aantal opnames ten opzichte van de periode 2013 tot 2016.

Andere oorzaken onderzocht

Daarnaast hebben ze nog andere mogelijke oorzaken van de daling onderzocht, die geen verband houden met luchtvervuiling, bijvoorbeeld verkeersongelukken. "Maar die daalden niet in die periode", benadrukt de hoogleraar.

In de periode voor en na de sluiting van Shenango-kooksfabriek hebben er verder geen significante veranderingen plaatsgevonden in de staat Pennsylvia, waar Pittsburgh ligt, zegt Thurston. "Niets dat deze abrupte daling anders had kunnen verklaren."

'Relevant voor andere plaatsen'

Hij denkt dat de opvallende gezondheidsresultaten in Pittsburgh dan ook haalbaar zijn bij andere kookfabrieken. "Het onderzoek heeft universele relevantie voor andere plaatsen waar mensen fossiele brandstoffen verbranden en dan vooral steenkool", legt hij uit.

In de uitstoot van kooksfabrieken zitten hoge concentraties van onder andere zwaveldioxide en het zware metaal arsenicum. Dat maakt luchtvervuiling bij steenkool veel giftiger dan een gemiddeld fijnstofdeeltje in de lucht, zegt de hoogleraar. "Op de langere termijn is dat twee maal zo giftig, maar we hebben nu ook de acute effecten vastgesteld."

Kooksfabrieken bij Tata Steel

In Wijk aan Zee heeft Tata Steel ook twee kooksfabrieken staan, die momenteel nog in gebruik zijn. De provincie Noord-Holland eist als vergunningverlener van Tata Steel dat een van de twee kooksfabrieken uiterlijk eind 2029 sluit. Het gaat om de Kooksfabriek 2, de grootste en meest vervuilende fabriek op het terrein.

Volgens Thurston laat het onderzoek naar de Shenango-kooksfabriek in Pittsburgh zien hoe groot het gezondheidswinst voor de omgeving is als zo'n fabriek gesloten wordt. "Ik ben er zeker van, gezien de grote voordelen als je kijkt naar ziekenhuisbezoeken en -opnames, dat er levens zijn gered door de sluiting van deze fabriek."