Extra boren naar Nederlands gas 'het efficiëntste alternatief' voor Russisch gas, maar het stuit op veel weerstand

Om versneld van het Russische gas af te komen, zou je volgens experts meer gas moeten boren uit kleine gasvelden in Nederland. In Friesland maken ze zich zorgen over de risico's van de gaswinning.

De Mijnraad, de adviescommissie voor de winning van aardgas is duidelijk: "Reeds ontdekte velden moeten met voorrang in gebruik genomen worden." En ook hoogleraar Machiel Mulder zegt dat we als we van Russisch gas af willen, het bijna niet anders kan dat dat we meer gas gaan boren uit gasvelden in Nederland. Die velden liggen verdeeld over ons hele land: van Friesland tot Zuid-Holland en Brabant.

Gevolgen van gaswinning

In Ternaard, een Fries dorpje aan de Waddenzee, ligt een klein gasveld. Maar het college van Noordoost-Friesland is tegen. "We hebben altijd gezegd tegen gaswinning te zijn", zegt CDA-wethouder Esther Hanemaaijer.

"Er liggen hier 22 kleine gasvelden, waarvan er 15 in gebruik zijn", legt de wethouder van Noordoost-Friesland uit. "Daar merken we nu al de gevolgen van. De grond daalt, wordt steeds zouter en dat is voor onze boeren een groot probleem." Ze wijst ook op het risico op bodemverzakkingen en trillingen.

Kleine gasvelden

"Dat zijn de risico's op korte termijn. Maar de effecten op lange termijn heb je niet in beeld. Dit is een gebied dat op de Werelderfgoedlijst staat. Dat kun je maar één keer fout doen." Ze wil dat het Rijk het gebied 'met rust laat'.

De kleine gasvelden zijn het volgens de wethouder 'niet waard'. "Het zijn zulke kleine gasvelden. Die voorzien maar voor een heel klein deel in de totale gasvraag in Nederland." De risico's van boren staan daarbij volgens haar niet in verhouding.

'Maak vaart met de energietransitie'

Het argument om versneld van het Russische gas af te komen, begrijpt Hanemaaijer. Maar het maakt de situatie niet anders. "Dit is niet nieuw. We zeggen al heel wat jaren dat we van het gas af moeten. Daar hadden we al veel eerder iets aan moeten doen."

Ze wil dat het kabinet andere oplossingen bedenkt. "Maak vaart met de energietransitie, zodat we van het gas afkunnen. Dat zou veel sneller moeten."

Honderden kleine gasvelden in Nederland

Ternaard is niet de enige plek waar dit speelt. Er liggen zo'n 200 kleine gasvelden verspreid door Nederland, zowel onder land als onder het water, zegt hoogleraar energie-economie Machiel Mulder. Momenteel lopen verschillende vergunningsprocedures. Deze zomer moet voor Ternaard een besluit volgen.

"Als de minister besluit om hier gas te winnen, dan vinden wij het niet meer dan eerlijk dat een deel van de opbrengst naar de gemeenschap gaat", aldus Hanemaaijer. Dat geld moet naar de verduurzaming van huizen in het gebied.

Gas voorlopig nodig

Alhoewel het op het eerste oog 'een beetje gek' klinkt, vindt hoogleraar Mulder dat Nederland de binnenlandse gasproductie moet verhogen, terwijl het tegelijkertijd van het gas af wil. "Want voorlopig hebben we gas nog nodig", zegt hij.

"Huishoudens en de industrie krijgen minder gas vanuit Rusland. Daarom moeten we er zelf voor zorgen. De efficiëntste, goedkoopste en minst vervuilende optie is dan gas uit de Nederlandse velden. Als je dat niet doet, dan is het de vraag of je wel van het Russische gas afkomt."

'Groningse toestanden'

Het alternatief voor het verhogen van de eigen gasproductie, is energie besparen. "Maar dat wordt op korte termijn moeilijk. Dat gaat niet", vertelt de hoogleraar.

Hij gelooft niet in 'Groningse toestanden' in Ternaard, al begrijpt hij wel de angst onder bewoners. "Er zijn geen aanwijzingen voor. De Groningse velden zijn heel anders dan kleine gasvelden, zoals die in Ternaard. Maar als er signalen zijn, wordt direct gestopt met gaswinning. Dat wordt goed gemonitord."