Europa en de Grieken: knokpartij aan het Schumanplein

De schuldvraag is nog niet beantwoord. Hoe is het zó uit de hand gelopen? De dag ging over in de nacht, en bijna onopgemerkt was het weer dag. Het werd een uitputtingsslag. En Griekenland? Dat verhaal is nog lang niet klaar.

Waar is de clubliefde? De Europese Unie lijkt soms meer een club van alleenstaanden. Samen sta je sterk, maar het is toch vooral van belang voor ‘je eigen’ op te komen. 

Zestien uur duurde de Europese top. 

Schorsingen, gemor over punten en komma’s, stemverheffingen, verwijten over en weer. Het was af en toe een knokpartij waar ze zelfs in de Schilderswijk nog van op zouden kijken.

Daaraan vooraf vergaderden de Europese ministers van Financiën. Jeroen Dijsselbloem heeft als voorzitter van de Eurogroep ruim 26 uur zonder te slapen het Griekse drama proberen te regisseren. In de Tour de France zouden ze zonder doping niet aan zo’n  rit beginnen.

Het rare van het hele vergaderproces is dat regeringsleiders op alle mogelijke manieren proberen Griekenland binnen de Eurozone te houden. Raar, omdat diezelfde regeringsleiders dat eigenlijk helemaal niet willen. Griekenland zijn ze eigenlijk helemaal zat. Economisch is het land failliet, de Grieken zijn stronteigenwijs, veranderen voortdurend van mening en de premier in het bijzonder is ze veel te links. 

Hard tegen hard is het op de top geweest. Alexis Tsipras heeft uiteindelijk een akkoord ondertekend wat hij feitelijk als een dictaat ziet. Maar er is voor hem nauwelijks keuze. Of zijn regering standhoudt is nog maar de vraag, maar een Grexit is voorlopig van de baan. 

Voorlopig, want er bovenop komt Griekenland  voorlopig niet. En er moet geld bij. Steeds weer, ook nu. Dat is nog het ergste, vooral voor onze premier Rutte. Hij heeft, zo geeft hij nu toe, zijn verkiezingsbelofte verbroken. ‘Geen geld meer naar Griekenland’, zei hij tot eergisteren. Er gaat dus wel geld heen. De Grieken staan nu wel onder curatele. En de linkse regering moet rechtse dingen doen.

De schuldvraag moet wel beantwoord worden. Want Tsipras heeft ook iets bloot gelegd. Europese regeringsleiders zijn bang. Bang te beslissen, bang voor de publieke opinie, bang voor anti-Europese partijen, bang voor de kiezer.

Met naar de mond praten red je het echter in de politiek niet. Mooi weer kunnen alleen Grieken beloven. 

Tsipras is er ook in geslaagd meningsverschillen over de politieke en economische koers in Europa zichtbaar te maken. De Duitse koers is hard, de Franse koers is soft. Net als bij ons. PvdA-leider Samsom vindt de VVD eigenlijk veel te streng voor de Grieken. En zijn VVD-collega Zijlstra heeft vandaag een slechte nachtrust, want de Grieken krijgen toch weer geld, ook uit Den Haag.

Vergaderen in Brussel op de manier van de afgelopen dagen werkt niet meer. Het tast het imago van Europa verder aan en decimeert het vertrouwen van de burger in de politiek. Knokpartijen achter gesloten deuren,  compromissen die nauwelijks zijn uit te leggen. De voorzitter van de Europese Commissie Juncker zei dat er niemand heeft verloren en niemand heeft gewonnen. Als je aan het eind van elke dag met dat resultaat thuiskomt, kom je op den duur je bed niet meer uit.

Onderhandelen is in Brussel als het ware een tijdrit zonder eindpunt, en als je dan een keer als eerste aankomt, moet je het voor de buitenwereld stil houden.

Een Grexit, het moet gezegd, zou slecht zijn voor de euro, zou slecht zijn voor de Europese Unie. Een zucht van verlichting ging er door de Europese wijk in Brussel. Maar klaar is het niet. De veenbrand kan zo weer oplaaien, zelfs deze week nog.

Misschien is er dan toch nog wel één winnaar. Jeroen Dijsselbloem heeft een grote kans herkozen te worden als voorzitter van de Eurogroep. Belangrijk zijn staat hem goed, maar zeker ben je pas na de uitslag. Premier Rutte wil er geen fles wijn op zetten, zo zei hij mij, ‘maar als Jeroen het wordt dan trek ik wel een fles open’.