Escalatie dreigt na Iraanse vergeldingsaanval op Israël: 'Enorme consequenties voor het hele Midden-Oosten'

Door de raketaanvallen van Iran op Israël van afgelopen weekend staan de verhoudingen in het Midden-Oosten nóg verder op scherp. Defensiedeskundige Rob de Wijk is bezorgd: "Als het een beetje tegenzit, ontstaat er een complete escalatie."

Als vergeldingsactie op de eerdere aanval op het Iraanse consulaat in Damascus vlogen in de nacht van zaterdag op zondag zo'n 170 drones, 120 ballistische raketten en dertig kruisraketten naar Israël. Omdat het Israëlische luchtafweersysteem de aanval succesvol wist af te slaan, bleef de schade beperkt. Nu rest de vraag: gaat Israël hierop reageren?

Dreiging van 'complete escalatie'

Rob de Wijk, defensiedeskundige en directeur van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS), volgt de situatie op de voet en zegt niet gek op te kijken als Israël besluit om een tegenaanval op Iran uit te voeren.

"Je krijgt actie-reactie", zegt de expert over zo'n dynamiek. "Als het een beetje tegenzit ontstaat er een complete escalatie en daarmee ook een complete oorlog. Eerst tussen Iran en Israël en vermoedelijk daarna in het hele Midden-Oosten."

Oproepen tot matiging

Daarom willen de Verenigde Staten als bondgenoot van Israël koste wat het kost voorkomen dat de situatie verder escaleert en heeft Amerika alleen toegezegd om Israël steun te verlenen bij eventuele vergeldingsacties van buitenaf, legt De Wijk uit.

Volgens hem hebben zowel de VN-Veiligheidsraad als de Verenigde Staten daarom aangedrongen tot matiging. "Anders kan dat tot enorme consequenties leiden voor het hele Midden-Oosten", vreest hij.

Band Israël-VS onder druk

De relatie tussen de Verenigde Staten en Israël staat sinds de oorlog in Gaza al langer onder druk. Als bondgenoot hebben de Amerikanen Israël altijd onvoorwaardelijk gesteund, maar die steun lijkt met de dag langzaam af te brokkelen en de vraag is hoe lang de relatie tussen beide landen standhoudt.

"Biden is als de dood dat het totaal escaleert", zegt De Wijk. Volgens hem zal de Amerikaanse president er alles aan doen om te voorkomen dat de VS wordt betrokken bij een oorlog in het Midden-Oosten. "Amerika heeft totaal geen enkel belang bij welke escalatie dan ook, ook omdat het daarmee zijn eigen positie verzwakt."

Inzet van kernwapen

Een andere wending in het conflict in het Midden-Oosten zou de inzet van kernwapens zijn. De Wijk vindt dat er over die mogelijkheid nu nog te weinig gesproken wordt in het huidige debat over de oplopende spanningen.

"Voor zover we nu weten kan Iran binnen een week één kernwapen fabriceren. In de loop van de weken en maanden kunnen dat er veel meer worden", zegt de defensiedeskundige. "En als Iran eenmaal een kernwapen heeft dan is er geen houden meer aan en wordt de strategische situatie totaal veranderd ten nadele van Israël."

Vergelding op korte termijn?

Een tegenaanval van Israël op Iran op de korte termijn zou volgens hem dan ook goed tot de mogelijkheid kunnen behoren. "Dat betekent dat Israël nu zou moeten aanvallen om ervoor te zorgen dat het nucleaire programma van Iran wordt vertraagd of gestopt", legt hij uit.

"Dat is de belangrijkste reden om toch op zeer korte termijn mogelijkerwijs over te gaan tot een vergelding", zegt De Wijk tot slot. Media in Israël berichten vandaag dat het Israëlische oorlogskabinet een vergeldingsactie op Iran zou plannen, maar een die geen nieuwe regionale oorlog zal ontketenen.