Eenzaamheid onder ouderen is 'een ramp', maar er kan wel iets tegen worden gedaan

Zelf doet ze volop een beroep op haar kinderen en kleinkinderen. Via Skype en WhatsApp houdt socioloog Jenny Gierveld (81) contact. Veel andere mensen zijn door de sociale isolatie nu eenzamer dan ooit. "Er is een grote tragedie gaande."

Jenny doet al 50 jaar onderzoek naar eenzaamheid in Nederland en is daarmee een van de pioniers binnen dat vakgebied. Zo onderzocht ze de toename van depressiviteit en dementie onder ouderen die eenzaam waren. Nu, tijdens de coronacrisis, is de situatie extremer dan ze ooit heeft gezien. Toch kan er wel iets aan gedaan worden.

Geen dagelijks bezoek meer

Het was voor de coronacrisis al een groot probleem voor veel ouderen in verzorgingstehuizen en alleenstaande 75-plussers: ruim 50 procent had geen contacten meer. "Maar ik vrees dat het nu nog erger wordt", zegt emeritus hoogleraar sociologie en demografie Jenny Gierveld.

En dat is 'heel ernstig', verduidelijkt ze. 'Een ramp' noemt ze het. "Dementerende mensen die geen bezoek meer krijgen in tehuizen hebben geen idee wat er aan de hand is. Ze missen de mensen die dagelijks langskomen. En ze kunnen dat niet goed verwoorden."

Ernstige gevolgen

Gevolg is dat mensen meer last kunnen krijgen van hartklachten en van depressieve gevoelens. Want als je het gevoel hebt dat je niets meer kunt betekenen, 'als je het idee hebt dat je er niet meer toe doet, dat niemand meer op je wacht', dan versterkt dat het gevoel van overbodig zijn.

Het kan zelfs betekenen dat mensen eerder overlijden. "Dat zijn ernstige gevolgen voor onze samenleving als geheel", benadrukt Gierveld. "Er is een grote tragedie gaande."

'Kan ik iets voor u doen'

Het onderhouden van dagelijkse contacten komt nu dus meer dan ooit neer op het verzorgend personeel. Maar die hebben het door de coronacrisis drukker dan ooit. Toch mag het contact niet vergeten worden, vindt Jenny.

"Ik zou toch hopen dat er een initiatief op gang komt waarbij we juist voor deze groep alleenwonenden regelen dat er iedere dag iemand eventjes aanbelt en vraagt: 'Hoe gaat het met u, kan ik iets voor u doen, kan ik een boodschapje doen?'"

Praatje maken

Die korte contacten, het liefst zo regelmatig mogelijk, zijn wel te organiseren, denkt ze. "Eén keer per dag op afstand vragen: 'Hoe gaat het met u?', dat is niet teveel gevraagd."

Een praatje van 15 minuten, desnoods van balkon tot balkon, maakt écht een verschil. "Het zou al leuk zijn als die mevrouw schuin aan de overkant eens langskomt en uit de verte vraagt hoe het is. Dat organiseren is toch niet al te moeilijk?"

Bron: Eenvandaag

Contact is nodig

Zelf zegt ze ook veel baat te hebben bij 'videobellen'. "Ik heb straks drie zussen op koffieafspraak. Via WhatsApp-video. En mijn kleinzoon en kinderen zie ik bijna dagelijks via Skype. Het zijn hulpmiddelen, maar het is beter dan geen contact."

Ze noemt het 'behelpen', maar ervaart het wel als dagelijks hoogtepunt. En dat zou voor andere ouderen flink kunnen helpen de eenzaamheid tegen te gaan. "Ik hoop dat er zoiets ook mogelijk is in verpleeghuizen. Dat de kinderen een iPad regelen en er iemand van het zorgpersoneel een videogesprekje begeleidt. Eigenlijk is het heel simpel. Wat mensen, en zeker oudere mensen, nu nodig hebben is contact."