Een lege plek aan tafel, een kaarsje op een altaartje, een bezoek aan het graf: voor Stephanie, Hilda en Dionne zijn deze feestdagen de eerste zonder hun dierbaren. Hoe ga je om met kerst als rouw nog zo vers is? "Het wordt emotioneel."

Stephanie moest dit jaar afscheid nemen van haar zoon Freek (21), Hilda van haar partner Bert (58) en Dionne van haar oma Sijtje (92). Voor alle drie maakt dat de feestdagen moeilijker dan anders. Ze vertellen hoe ze daar op hun eigen manier mee omgaan en rouwcoach Myrthe Geerts, die zelf haar vader verloor, geeft advies.

Stephanie Braun (56) moet haar zoon Freek missen, die in augustus overleed

Bron: Eigen foto

"Afgelopen augustus is mijn zoon Freek op 21-jarige leeftijd overleden als gevolg van euthanasie vanwege ondraaglijk lijden. Bij zijn geboorte kreeg Freek zuurstoftekort, waardoor hij een flinke hersenbeschadiging opliep. Bij hem uitte zich dat in een allesoverheersende fysieke beperking. Hij zat in een rolstoel en kon niet praten. Terwijl hij zoveel wilde, zo intelligent was. Daarnaast had hij ontzettend veel pijn, waarvoor hij vele operaties heeft gehad."

"Hoe ouder hij werd, hoe meer hij zich bewust werd van wat hij niet kon. Ook wist hij dat de pijn alleen maar erger zou worden. Hij wilde niet gehandicapt zijn. Hij wilde naar feestjes, een gezin, een leuke baan, zijn rijbewijs halen, fietsen, op hockey. Dingen die voor de meeste mensen heel gewoon zijn."

'Reis naar de vrijheid'

"Uiteindelijk wilde hij er niet meer mee leven, besloot hij in het voorjaar van 2023. Toen is hij gestart met het traject richting euthanasie. Zelf noemde hij dat - we communiceerden via geschreven tekst - zijn 'reis naar de vrijheid'. Hoe moeilijk ik het ook vond, ik heb hem altijd gesteund."

"En toch blijf je ergens denken: misschien trekt hij de keutel wel in, bedenkt hij zich. Je stopt het ook een beetje weg. En dan is het toch ineens zover. Het schuurt wel hoor. Ik begrijp Freeks keuze en het doet pijn dat hij er niet meer is, ik mis hem zelfs steeds meer. Maar tegelijk ben ik nu niet meer non-stop aan het zorgen. Heb ik ineens tijd voor allerlei dingen. Dat is een gekke gewaarwording."

Bekijk ook

• 

  'Niemand hoeft alleen te sterven': vrijwilligers Gerrie en Bianca waken met kerst bij iemand die ze niet kennen

  • 24-12-2023

'Lekker mijmeren'

"Zijn slaapkamer hebben we helemaal intact gelaten. Sterker nog, we hebben hem gezellig gemaakt met een fijne bank. We hebben een altaartje gemaakt met mooie foto's en kaarten. Ik heb er nog niet gezeten, dat kan ik nog niet opbrengen. Ik zie het wel voor me, dat ik dat op een gegeven moment wel doe. Dat ik daar lekker ga zitten mijmeren."

"Onze familie is heel hecht. De feestdagen brengen we altijd samen door. Dat gaan we nu ook weer doen, met lekker eten - stoofvlees, Freeks lievelingsgerecht - en spelletjes, zingen en dansen. Het wordt ook wel emotioneel, vermoed ik. Er is ineens een lege plek aan tafel. Ik vermoed dat we het zeker over hem gaan hebben, op hem gaan proosten. Kerst wordt een van de eerste keren dat we weer allemaal bij elkaar zijn, ik merkte dat mensen het lastig vonden om over de vloer te komen na zijn overlijden."

Aan huis gekluisterd

"Hoe gezellig ik het ook vind met mijn familie, ik ben eerlijk gezegd ook heel blij als het 2 januari is dit jaar. Oud en nieuw vond Freek verschrikkelijk, met al dat knallende vuurwerk. En eigenlijk vond ik er ook niet veel aan. Ik kon niet uit of zo, was aan huis gekluisterd. Ik moet zeggen dat ik daardoor ook dit jaar niet zo goed weet wat ik moet gaan doen."

"Het is niet dat ik denk van: jippie, ik kan eindelijk de deur uit. Misschien komt dat volgend jaar. Ik voel wel dat ik 'vrij' ben nu, maar er zit nog een scherp randje aan."

Hilda Wessels (59) brengt de kerstdagen voor het eerst door zonder haar man Bert

Bron: Eigen foto

"De liefde tussen ons was zo'n sterk lijntje, daar kon je was aan ophangen. En dat vertelde iedereen ons ook. We hebben elkaar voor het eerst ontmoet, strakjes 25 jaar geleden, op Valentijnsdag en we zijn eigenlijk daarna geen weekend meer uit elkaar geweest."

"Bert was een fantastische man. Ik heb hem uit de krant geplukt, dat was nog pre-internet. Hij had in zijn advertentie gezet: 'Man, 2 meter, formaat teddybeer'. Hij had een heel lieve uitstraling en ik voelde me door hem gezien."

'We moeten afscheid nemen'

"Het was 1,5 jaar geleden in de zomervakantie dat hij een vlekje onder zijn voet vond, dat bleek een acraal melanoom (een zeldzame vorm van huidkanker die vaak op handen of voeten voorkomt, red.) te zijn. Hij is geopereerd en dat leek in eerste instantie goed gegaan."

"En toen zagen we afgelopen vakantie in Engeland een klein bultje op zijn enkel en hadden we allebei zoiets van: dat is niet oké. In augustus is een PET-scan gemaakt en zag je alleen nog maar wat in de enkel. Maar bij de scan begin november zat het al door zijn hele lijf. Dus toen wisten we: dit gaat niet meer goed komen en we moeten afscheid gaan nemen."

Bekijk ook

• 

  Moet je blijven werken als een dierbare overlijdt? 4 vragen over rouwverlof beantwoord

  • 12-07-2024

Iedereen welkom met kerst

"Kerst vonden we altijd echt heel erg fijn. Wij woonden centraal in het land, en wat we dan zeiden was: iedereen die zin heeft om te komen, is van harte welkom. Niks moet, alles mag. Het was altijd gezellig, we moesten vaak ontzettend lachen."

"Ik heb kerst altijd geweldig gevonden en dat vind ik dus nu ook. Het is nu natuurlijk heel anders, maar ik ben ook blij - hoe raar dat ook klinkt - dat het nu al zo snel komt. Dan heb ik in elk geval die eerste kerst zonder Bert alweer achter de rug."

Een kaars voor Bert

"Mijn lievelingsneef was knettergek op zijn ome Bert, en heeft er ook veel verdriet van. Hij heeft gezegd: 'Als we nou eens met onze familie bij elkaar komen op tweede kerstdag, dan zijn we gewoon allemaal bij elkaar.' Dus daar ga ik heen, dan weet ik gewoon zeker dat ik in een warm nest ben."

"En eerste kerstdag ben ik thuis, verwacht ik. Ik kan me ook voorstellen dat ik een lekker eind ga wandelen, dat ik wat lekkers voor mezelf kook. Ik heb een heel mooi tafeltje staan met zijn foto erop, een paar droogbloemen uit het bloemstuk en er staat een kaars bij. Die steek ik elke avond aan en dat ga ik met de kerst net zo doen."

'Hij wist dat het goedkomt'

"Het is voor mij altijd een periode van ontspanning en ik ga gewoon mijn best doen om dat dit jaar ook zo te laten zijn."

"Dat is niet gemakkelijk, want ik mis hem verschrikkelijk. Maar ik weet wel dat ik dit kan, en Bert wist dat ook. Hij heeft heel mooi, koninklijk afscheid genomen van het leven. Hij had volkomen vrede met de situatie en hij kon ook rust hebben, omdat hij wist: het komt met Hilda gewoon goed."

Dionne Severijn (34) viert voor het eerst kerst zonder haar oma Sijtje

"Afgelopen mei is mijn oma Sijtje overleden, 92 jaar is ze geworden. Ze woonde toen een aantal jaar in het verzorgingshuis. Daar kwam ze terecht nadat mijn opa Henk was overleden in de herfst van 2020. Dat was heel zwaar voor haar. Ze deden altijd alles samen."

"Na opa's dood ging het snel slechter met haar. We hebben nog een tijdje geprobeerd om haar zelfstandig te laten wonen in haar flat in Utrecht, maar zowel geestelijk als lichamelijk ging ze achteruit. Ze bleek alzheimer te hebben. Toen moesten we concluderen dat thuis wonen niet langer ging."

Elke week op bezoek

"Toen oma in het verzorgingshuis belandde ben ik haar vaker gaan opzoeken dan daarvoor. Ze voelde zich zo alleen. Ik ging elke week naar haar toe. Vooral in het begin vond ze het moeilijk om hulp te accepteren van medewerkers in het verzorgingshuis. Daarom hielp ik haar bijvoorbeeld met douchen. Dat heeft onze band heel sterk gemaakt."

"Alzheimer had in haar geval ook een mooie kant, vond ik. Ze kwam ontzettend los. Mijn opa was een dominante man. Toen hij nog leefde hield ze zich meestal op de achtergrond. Maar toen hij wegviel en zij alzheimer kreeg, leek ze ineens veel vrijer. Ze lachte meer, kletste erop los, had overal maling aan. Ik zag een hele andere oma. Ik ben heel dankbaar dat ik dat heb mogen meemaken."

Op bezoek op de begraafplaats

"Onlangs is eindelijk de steen op haar graf geplaatst. Ik heb daar een kerststukje neergezet. Rond de feestdagen probeer ik vooral te denken aan de feestdagen die ik met oma heb gehad. Vorig jaar nog hebben we haar opgehaald en bij ons thuis kerst met haar gevierd. Met cadeautjes onder de boom. Ze vond het fan-tas-tisch!"

"Het samenzijn met haar ga ik dit jaar wel echt missen tijdens kerst. Dat dat niet meer kan, maakt me verdrietig. Ook ons ritueel met Oud en Nieuw, samen oliebollen eten in het verzorgingshuis, is er niet meer bij. Op eerste kerstdag bezoek ik haar dus maar op de begraafplaats. Dan praat ik tegen haar. En luister ik liedjes die me aan haar doen denken op mijn telefoon."

Soms laat je een product in de winkel liggen. Niet om de prijs, maar uit protest tegen het bedrijf of land erachter. Nu Trump importheffingen oplegt, merken we in de chat discussie over Amerikaanse producten. We beantwoorden jullie vragen over boycots.

Jullie vragen worden beantwoord door hoogleraar Internationale Economie Harry Garretsen (Rijksuniversiteit Groningen) en historicus Maartje Janse (Universiteit Leiden).

1. Heeft het nut als ik als consument producten niet meer koop?

"Ja, een spontane consumentenboycot kan bedrijven of landen wel degelijk raken: in reputatie en in de portemonnee", begint hoogleraar Garretsen. "Je ziet dat nu bijvoorbeeld gebeuren met Tesla. Omdat sommige consumenten het niet eens zijn met het gedachtegoed van Elon Musk, keldert de verkoop van Tesla-auto's in Europa."

"Consumenten hebben een bijzonder soort macht", antwoordt historicus Janse. "Als individuele consument heb je niet zoveel invloed, maar als collectief wel. Zeker wanneer een overtuiging om producten niet te kopen breed gedeeld wordt, in Europa of zelfs wereldwijd."

Het idee achter een boycot is simpel, vervolgt ze: "Als wij samen onze krachten bundelen door dit product niet meer kopen, dan kan het bedrijf of land daar zoveel last van hebben dat ze hun strategie wijzigen. Het is een manier om invloed proberen te krijgen op beleid. En de geschiedenis laat zien dat dit kan slagen."

Janse doet als historicus onderzoek naar protesten, waaronder boycots. Ze wijst op het oudste voorbeeld dat bekend is van een grootschalige boycot. "In 1791 besloten een half miljoen Britten geen suiker meer te kopen die afkomstig was van plantages waar tot slaaf gemaakten onder dwang werkten. Mensen realiseerden zich: 'Als ik suiker koop die in zulke omstandigheden is geproduceerd, ben ik medeverantwoordelijk.' Het parlement wilde niet luisteren, dus namen burgers zelf het initiatief," vertelt ze. "Het was best een succesvolle actie: de verkoop van deze suiker daalde met een derde."

2. Hoeveel consumenten moeten een product boycotten voordat die zinvol is?

"In hoeverre een bedrijf of land precies geraakt wordt, hangt af van het type boycot", zegt econoom Garretsen. "In principe is een boycot een actie vanuit consumenten die het niet eens zijn met beleid, en daarover zeggen: 'Dit willen we niet meer.' Als zij besluiten producten niet meer te kopen, kan dit bedrijven of landen zeker raken."

"Daarvoor is het niet per se nodig dat miljoenen mensen stoppen met het kopen van een bepaald product", zegt hij. "Vaak blijken lagere percentages al genoeg. Net als bij protesten en demonstraties, kunnen kleinere groepen al iets in beweging zetten."

"Een kleinere groep kan de reputatie van een bedrijf of land al beïnvloeden", verklaart de hoogleraar. "Social media spelen hierin natuurlijk een rol. Daar verspreiden acties zich snel. Zelfs wanneer de omzet van een bedrijf nog niet gekelderd is, kan een bedrijf dan toch al angst voelen voor imagoschade. Het voelt zich aangesproken of genoodzaakt om beleid te veranderen, zeker wanneer het bedrijf veel concurrentie heeft."

Toch is een boycot nog effectiever als die niet alleen gebaseerd is op de vrijwilligheid van consumenten, maar ook formeel via politiek en wetgeving wordt afgedwongen, legt Garretsen uit. "Wanneer een overheid zegt: dit product mag het hele land niet meer in. Dat gebeurt bijvoorbeeld met Russische producten. Daar trekt de overheid een grens in hoe we met die producten omgaan. En is er in feite een formele boycot."

Bekijk ook

• 

  Havenvakbond wil complete boycot van Russische kolen, olie en gas: 'Er zit bloed aan lading uit Rusland'

  • 10-03-2022

3. Is een boycot niet gewoon om jezelf beter te voelen?

"Consumenten boycotten inderdaad omdat ze zich daar beter bij voelen. Als je iets doet waarvan jij denkt dat het zin heeft, dan voel je je daar goed over", zegt Janse. Maar dit vindt ze geen reden om boycots af te schrijven. Integendeel.

"Het is wat simplistisch enkel te kijken naar het directe effect van een boycot op beleid. Want het heeft ook een grote waarde voor individuen en groepen, en die is ook belangrijk. In plaats van je machteloos te voelen, heb je het idee dat je gedrag ertoe doet."

"Een boycot gaat ook over ergens voor staan, laten zien wat je waarden zijn. Het is een expressie van wie jij als consument wil zijn", licht ze toe. "Ook kan het het groepsgevoel versterken. Een beweging om meer Europees te kopen, versterkt bijvoorbeeld niet alleen de economie, maar versterkt ook het Europese wij-gevoel."

4. Hoe moeilijk of makkelijk is het om een volledige boycot van de Verenigde Staten te realiseren?

Een volledige boycot lijkt Garretsen moeilijk te realiseren. "Oproepen om te boycotten richten zich vaak op de typisch Amerikaanse producten, zoals whiskey. Maar er zijn natuurlijk heel veel dingen die we uit de Verenigde Staten halen. Bijvoorbeeld halffabrikaten die in producten verwerkt zijn, of diensten van Google of Apple. Een volledige boycot zou ook daarover moeten gaan, maar dat wordt al snel ingewikkelder. En dan rijst de vraag of we dat wel willen."

"Een volledige boycot is bovendien niet alleen economisch, maar gaat ook over sport en cultuur", zegt Janse. Ze geeft het voorbeeld van de anti-apartheidboycots van Zuid-Afrika in de jaren 70 en 80. "Dat waren niet alleen economische acties om bijvoorbeeld geen Zuid-Afrikaanse sinaasappelen meer te consumeren."

Al vanaf 1964 mocht Zuid-Afrika niet meer meedoen aan de Olympische Spelen. "Later drongen de Verenigde Naties erop aan om alle culturele en sportieve banden met het land te verbreken. Artiesten traden er niet meer op."

"Je ziet dat er nu ook zo'n oproep tot culturele boycot is tegen Israël. Mensen zeggen: ook daar is een apartheidsregime aan het ontstaan. Universiteiten moeten niet meer met het land samenwerken. Het land moet niet meer mee mogen doen aan het Songfestival. Dit gaat dus ook verder dan het niet meer kopen van Israëlische producten."

"Ik zie Amerika nog niet zo snel in die hoek van Zuid-Afrika en Israël belanden", vervolgt ze. "Maar Amerika is zichzelf wel aan het isoleren. En de vraag is of dit ook invloed gaat hebben op culturele uitwisseling. Je hoort bijvoorbeeld al wel van mensen dat ze niet meer naar Amerika op vakantie willen gaan. Dat is ook een vorm van boycot."

Bekijk ook

• 

  1 op de 10 fans kijkt dit jaar niet naar Eurovisie Songfestival, uit protest tegen deelname Israël

  • 09-05-2024

5. Gaan winkels aangeven uit welke landen producten komen, bijvoorbeeld met stickers?

"Traditioneel is een boycot gericht op een product of bedrijf. Maar je ziet ook dat een boycot breder gericht kan zijn op een land: er wordt dan wel een product gekozen, maar het is eigenlijk niet om dat specifieke product te doen. Dat product staat symbool voor iets groters." Dit zie je nu met Amerikaanse producten gebeuren, volgens Garretsen.

"Het is consumenten niet per se te doen om bijvoorbeeld Amerikaanse whiskey, of McDonalds, maar dit soort producten of bedrijven symboliseren hun opvatting over waar Amerika onder Trump mee bezig is", zegt hij. "Consumenten willen een signaal afgeven tégen Trump: 'Er zijn grenzen, we pikken niet alles.'", zegt Janse hierover.

Er zijn landen waar labels op producten worden geplakt om hun herkomst aan te geven. Zo heeft Denemarken stickers die wijzen op Europese herkomst, en wordt in Canada opgeroepen om Canadian First - producten gemaakt in Canada - te kopen. "Dit zijn eigenlijk voorbeelden van een soort omgekeerde boycots, om producten uit eigen regio te kopen."

Een meerderheid van de deelnemers aan het Opiniepanel-onderzoek wil dat Nederlandse supermarkten labels plakken op Europese producten. Twee derde van de deelnemers (68 procent) lijkt dat een goed idee.

Bekijk ook

• 

  Beurzen wereldwijd al dagen flink in de min, wat kunnen beleggers doen? 'Elke daling in verleden leek achteraf goede kans'

  • 07-04-2025

Supermarktbranche: 'Consument moet weloverwogen kunnen kiezen'

Vermelding van het land van herkomst is niet op elk product verplicht. Volgens Europese en Nederlandse regels moet de herkomst op het etiket staan in een paar situaties, bijvoorbeeld bij onbewerkt vlees, eieren, vis en zeevruchten, groente en fruit, olijfolie en honing. Ook geldt deze verplichting wanneer het ontbreken van herkomstinformatie de consument kan misleiden, bijvoorbeeld bij producten met geografische aanduidingen zoals vlaggen.

Volgens supermarktbranchevereniging Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) moeten consumenten 'weloverwogen kunnen kiezen welk product met welke herkomst zij kopen. Het juist en volledig etiketteren van producten is daarom van belang'.

Het CBL laat weten dat supermarkten zelf verantwoordelijk zijn voor de juiste etikettering van huismerkproducten. Bij A-merken ligt die verantwoordelijkheid bij de fabrikant. Het CBL heeft verder geen informatie over individuele assortimentskeuzes en voorkeuren van consumenten in het koopgedrag wat betreft herkomst van producten.

6. Hoe raakt een boycot een land anders dan tegenheffingen?

"Importheffingen zijn minder moreel geladen dan een boycot", zegt Garretsen. "Die hoeven niet per se iets goeds of fouts te betekenen. Landen kunnen gewoon blijven handelen. Alleen maakt een van de twee, of beide, het duurder. Het is van een andere orde wanneer een land zegt: 'Ik wil jouw producten helemaal niet meer.'"

"De laatste stand van zaken is dat het voor Europa misschien toch lijkt mee te vallen met de Amerikaanse importheffingen. Maar wat Amerika en China nu onderling doen - steeds hogere en hogere importheffingen - gaat op den duur in de praktijk over in een boycot. Dan kunnen Chinese producten niet meer naar Amerika geëxporteerd worden, en Amerikaanse producten niet meer naar China. Als dat doorgaat, escaleert een handelsoorlog in een handelsboycot."

"De impact van boycotacties tegen Amerika lijkt op de korte termijn misschien gering", zegt Janse. "Maar als je het bredere plaatje bekijkt, dan besef je dat een boycot onderdeel is van het grotere fenomeen dat een land z'n status verliest. Amerika verliest een deel van de invloedsfeer die het na de Tweede Wereldoorlog heeft gekregen. En mensen zien Amerika niet langer vanzelfsprekend als een betrouwbaar land."

Een gesprek starten met een onbekende in de trein of bij de bushalte? Dat gebeurt steeds minder. Velen doden hun tijd liever door te scrollen op hun telefoon of met een koptelefoon op. Niet Merijn, hij praat juist graag met mensen die hij niet kent.

"Ik denk dat ik er 7 jaar geleden mee begon", vertelt de 32-jarige Merijn Ruis over de gesprekken die hij aangaat met zijn medereizigers. Af en toe deelt hij hier verhalen over op zijn LinkedIn-pagina. "Dat doe ik nu ongeveer 1 jaar, en de reacties zijn heel erg warm. Het raakt heel veel mensen."

'Het geeft hoop'

Merijns reisverhalen worden door duizenden mensen gelezen. "Ze zeggen dat het ze een beetje hoop geeft en geven aan hoe belangrijk ze het vinden om met onbekenden in gesprek te blijven gaan."

Want tegenwoordig is het aanknopen van een gesprek met iemand die je niet kent niet meer zo vanzelfsprekend. Uit verschillende studies blijkt dat mensen steeds minder met elkaar praten vanwege de onzekere en ongemakkelijke gevoelens die hierbij komen kijken: we zijn bang voor afwijzingen en willen anderen niet storen.

Niemand durft

Een zo'n onderzoek werd afgenomen door de Universiteit van Chicago en belandde 7 jaar geleden in Merijns schoot. "Het heet 'Mistakenly Seeking Solitude' en gaat over het voeren van gesprekken in het openbaar vervoer", vertelt hij. "Daaruit bleek dat mensen vaak denken dat ze er niet blij van worden. De meest gehoorde reden dat we het niet doen, is dat we denken dat anderen er niet op zitten te wachten. Het voelt misschien een beetje ongemakkelijk."

"Maar het blijkt ook dat, als ze het eenmaal wél doen, iedereen er eigenlijk blij van wordt." Toen Merijn dat las, ging hij daar zelf mee experimenteren. "Ik sprak allemaal mensen aan die mij aardig leken, maar ook mensen die me niet aardig leken. Veruit de meerderheid is superleuk en vriendelijk."

Verbinding maakt gelukkig

Als spreker over de wetenschap van geluk ziet hij ook de 'noodzaak' van dit soort gesprekken in, vertelt Merijn. "Het in contact blijven met elkaar is belangrijk, want de gelukkigste mensen investeren in relaties, in het contact", weet hij. "Verbinding is een grote voorspeller van geluk."

Volgens de meest recente cijfers van de Rijksoverheid voelt zo'n 48 procent van de volwassenen in Nederland zich eenzaam. Dat heeft invloed op de kwaliteit van leven. "Als ik dat lees, vind ik dat gewoon heel verdrietig. En daarom is het belangrijk om dit te doen", vertelt Merijn over zijn gesprekken.

Bekijk ook

• 

  Een eetclub tegen eenzaamheid onder jongeren, Merche begon er eentje: 'Iedereen is welkom'

  • 25-08-2024

'Dit is mijn tegengif'

Hij ziet het aanknopen en voeren van deze gesprekken als een oplossing voor de toenemende eenzaamheid in de maatschappij. "Dit is voor mij een beetje het tegengif voor polarisatie en voor eenzaamheid. Ik geloof echt dat dit heel veel kan veranderen."

"Want echt, mensen van wie je denkt dat ze heel anders zijn dan jij, die zijn dan zoveel aardiger en leuker. En dat is echt heel tof om te merken."

Mensen zijn aardiger dan gedacht

Door de gesprekken ontdekt Merijn ook welke vooroordelen hij als mens met zich meedraagt. Vaak zijn die, naar eigen zeggen, niet terecht. "Als ik dan met iemand een gesprek voer, dan blijkt die persoon heel anders te zijn dan ik dacht."

"Dan zie je eigenlijk dat heel veel mensen heel aardig zijn, en het beste met je voor hebben", vertelt hij. Dat geeft hem een vertrouwd gevoel. "Je voelt dan dat er overal gewoon vriendelijke mensen rondlopen. En daar mag je dus ook op vertrouwen."

'Spanning gaat nooit helemaal weg'

Maar toch blijft het spannend, afstappen op een onbekende. Ook voor Merijn. "In het begin zei ik vaak iets als er dan iets opviel of zo. Bijvoorbeeld een vertraging met de trein, want dan kun je makkelijk een gesprek beginnen. Maar ik vond het wel heel spannend om uit het niets te beginnen", vertelt hij.

Ondertussen is hij daar overheen gestapt. Nu vraagt hij anderen hoe hun dag beviel. "En dat vind ik nog steeds wel spannend hoor. Dat gevoel gaat niet helemaal weg. Alleen, soms zit ik dan naast iemand en denk ik: 'Ik probeer het maar gewoon'."

Liever kletsen dan scrollen

"Ik heb zelf soms de overtuiging dat mensen er niet op zitten te wachten, maar ik merk toch ook vaak dat mensen juist leuk reageren", gaat Merijn verder. "Zelfs mensen die een koptelefoon op hebben."

En het loopt vaak uit tot een gezellig gesprek. "Voor je het weet ben je een uur met iemand aan het kletsen in de trein. De tijd gaat dan zo snel. Terwijl in het andere geval zou ik gewoon op mijn telefoon hebben zitten scrollen. En die andere persoon trouwens ook, dus dat is ook grappig."

Het lukt niet altijd

Maar het gaat niet altijd goed. Soms hebben andere reizigers geen behoefte aan een gesprek, vertelt Merijn. "Zo zat ik laatst tegenover een jongen en die zat echt in zijn eigen wereld. Ik vond hem er een beetje verdrietig uitzien, dus ik probeer dan toch een gesprekje."

Helaas gaf zijn gesprekspartner mondjesmaat antwoord. "Het gesprek slaat dan helemaal dood. Ik had vier vragen gesteld, had heel even een klein lachje gezien, maar ik merkte gewoon: als ik nu ga doorvragen, wordt het een soort interview. Dus dan laat ik het ook maar."

'Het is ook weer niet zo erg'

De twee zaten daarna nog een tijdje in stilte naast elkaar. "Dat is dan wel echt een beetje ongemakkelijk. Maar uiteindelijk staat die persoon op en dan is het weer klaar. Dan is dat gevoel ook weer weg."

"In je hoofd is dat eigenlijk het ergste wat er kan gebeuren, maar als je het dan ervaart, merkt je eigenlijk dat het ook weer niet zo erg is", heeft Merijn geleerd van die ervaring. "En het gebeurt niet vaak. Ik schat dat dat maar in 5 procent van de gevallen voorkomt."

Levenslessen

Hij leert ook van de positieve ervaringen, vertelt hij. Het zijn dan vaak levenslessen, die hij wel kent maar die hij toch vaak weer vergeet. "Bijvoorbeeld een buschauffeur die het dan heeft over dat hij veel stress ervaart en dan vertelt dat hij de tijden op zijn scherm afplakt."

"Hij zei: 'Want ik heb er uiteindelijk geen controle over en ga slechter rijden door de stress. En zo ga ik gewoon lekker relaxed door de dag heen. Als ik ergens te laat aankom, dan is dat dan maar zo. Je kunt niet veel aan omstandigheden doen. Maar je reactie, daar kan je wel iets aan doen'. En daar denk ik nog wel eens aan."

Bekijk ook

• 

  Maaike is als AutoMaatje chauffeur en luisterend oor voor hulpbehoevenden: 'Op een simpele manier kan ik helpen'

  • 19-01-2025