Dossier EenVandaag: De dood van een militair

Bij de dood van de 20-jarige sergeant Boy van Geffen, die in juni 2011 na een training van de Luchtmobiele Brigade overleed, heeft Defensie tientallen fouten gemaakt. Dat blijkt uit een intern, vertrouwelijk rapport van Defensie, in handen van Dossier EenVandaag.

In het rapport (deel 1 en deel 2) staat dat tijdens de oefening onvoldoende instructeurs aanwezig waren voor toezicht. Er was daarnaast onduidelijkheid over taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Mogelijke risico’s werden onvoldoende onderkend en beheerst. De cultuur van de organisatie laat ruimte tot het nemen van onvoldoende doordachte en daardoor onnodige risico’s.

Voorzitter Anne-Marie Snels van militaire vakbond AFMP reageert geschokt op het vertrouwelijke rapport: “Ik heb het gisteren van jullie ontvangen, en het gisteravond zitten lezen. Om heel eerlijk te zijn liepen de koude rillingen over mijn rug. Ik dacht, wat is hier veel fout gegaan.” 

Het vertrouwelijke rapport van Defensie staat haaks op de bevindingen van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid, die binnen enkele weken na het dodelijke incident concludeerde dat er ‘geen structurele tekorten naar voren zijn gekomen waarvoor maatregelen getroffen moeten worden of waaruit lering kan worden getrokken.’

Hersenletsel door klappen en niet door een val

Tijdens de kaderopleiding voor de Luchtmobiele Brigade, moeten de militairen een zelfverdedigingsparcours doorlopen waarin ze geconfronteerd worden met tegenstanders. Daar moet met de vuisten gevochten worden. Boy van Geffen zegt na afloop dat hij ‘nog nooit zo in elkaar geslagen is’.

Hij zakt in een diepe coma en overlijdt zes dagen later als gevolg van ernstig hersenletsel. Defensie stelt dat er geen bewijsbaar verband is tussen het slaan en het hersenletsel, het zou ook door een val gekomen kunnen zijn. Het Openbaar Ministerie deelt die mening.

Dossier EenVandaag legde het medische rapport en de scans van het hersenletsel voor aan de gerenommeerde neurochirurg Paul Depauw van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie. Hij concludeert dat Boy van Geffens hersenletsel niet door een val, maar door harde klappen tegen het hoofd in combinatie met hard heen en weer schudden is ontstaan.

Het vertrouwelijke rapport van Defensie stelt over de gevechten: Van de 23 cursisten van 8 juni 2011 hebben er 22 klappen op het hoofd gehad. Negen hebben daarbij een bloedneus opgelopen. Tien cursisten hebben hoofdpijnklachten na het parcours, waarbij meerdere cursisten aangeven dat de hoofdpijn meerdere dagen aanhield. 

Jan Kleian, scheidend voorzitter van de militaire vakbond ACOM, is woedend: “Een van de oefeningen is elkaar gewoon ongenadig hard tegen het hoofd slaan, dan weet je van tevoren dat je het risico loopt dat mensen hersenletsel oplopen. En als je dat als organisatie doet, ben je gewoon oliedom bezig en vraag je om ellende.”

Geen excuses Defensie 

De ouders van de omgekomen militair Boy van Geffen willen excuses van Defensie voor het doodslaan van hun zoon.

Die excuses komen er niet, aldus de Commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif in Dossier EenVandaag: “Wij kunnen niet vaststellen dat er een bewijsbaar causaal verband is tussen het overlijden van Boy van Geffen en de training. Hier zit je op de scheidslijn van wat is verantwoordelijkheid en wat is schuld. En die verantwoordelijkheid is ondeelbaar, ik ben verantwoordelijk voor wat daar gebeurt. Daar loop ik ook niet van weg, dat is mijn verantwoordelijkheid. Dat is wat anders dan of je op dat moment ook schuldig bent. Ik voel mij wel verantwoordelijk en ik vind ook dat we er alles aan moeten doen om te zorgen dat we dit gaan voorkomen, de vraag of ik schuldig ben, kan ik gewoon niet beantwoorden.”

Oproep vakbonden aan minister Hennis van Defensie

De militaire vakbonden AFMP en ACOM vinden dat Defensie nauwelijks thuis geeft als het misgaat. Het wordt snel juridisch gemaakt, een simpel sorry kan er niet vanaf en Defensie betaalt het liefst niets aan schadevergoeding, aldus de bonden.

Oud-minister van Defensie Hans Hillen denkt dat dit het topje van de ijsberg is: “Ik denk dat er veel meer incidenten zijn dan dat ooit de krant haalt, of dat ooit de vakbond haalt of de advocaat. Er zijn jongens die problemen hebben en die stoer willen zijn en die niet daarbuiten het gevoel willen hebben dat ze een watje zijn en het dus maar houden zoals het is.”  

Voorzitter Anne-Marie Snels van de AFMP doet een oproep aan minister Hennis van Defensie: “Ik roep minister Hennis op, pak al die dossiers op, zet er een onafhankelijk adviseur op en kom snel met oplossingen, dat zou zoveel leed besparen. Dan kunnen de ouders van Boy, zijn broer en zijn zus, maar ook heel veel anderen weer verder met hun leven.”