"Je moet de brandweer niet vragen te evalueren tijdens de brand", zegt minister De Jonge op de vraag of Nederland goed was voorbereid op de coronacrisis. Het is geen toevallige vergelijking: hij probeert deze crisis de ene na de andere brand te blussen.

Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge krijgt heel wat voor zijn kiezen de afgelopen weken: tekorten aan mensen en materieel en haast onmogelijke keuzes die gemaakt moeten worden. Het viel zelfs popster Lady Gaga op. EenVandaag volgde de minister op zijn moeilijke, maar noodzakelijke missie.

'Vreselijk wat Bruno Bruins is overkomen'

"Het medisch noodzakelijke en het menselijk noodzakelijke moet je met elkaar combineren." De Jonge noemt het 'duivelse dilemma's'. "En zo gaat dat de hele tijd in deze crisis."

Hij beleeft een heftige tijd als verantwoordelijk minister voor de bestrijding van het coronavirus. Hij nam die taak over van Bruno Bruins, die tijdens een debat in de Tweede Kamer in elkaar zakte. De Jonge: "Dat was vreselijk. Het is zwaar, dat klopt. Maar dit zag ik niet aankomen."

'Kritiek te makkelijk'

In alle Kamerdebatten over corona is het gebrek aan beschermingsmiddelen voor zorgpersoneel een terugkerend thema. De Jonge krijgt van Kamerleden steeds de vraag wanneer nu eindelijk al het zorgpersoneel, ook in thuiszorg en wijkverpleging, daarover kan beschikken.

Die kritiek uit de Tweede Kamer vindt hij 'veel te makkelijk'. "Er is wereldwijde schaarste. Als je nu aan mij vraagt: 'Prik een datum waarop er niemand hier nog problemen mee heeft, want ik heb hierover een motie ingediend', dan leef je ver bezijden de werkelijkheid."

'Brandweer niet evalueren tijdens het blussen'

Beschermingsmiddelen en corona-testmateriaal zijn wereldwijd schaars, dat klopt. Toch zie je dat een land als Duitsland daar een stuk minder problemen mee heeft. Je kunt je afvragen of ons land dan wel voldoende was voorbereid.

Volgens De Jonge zijn dit soort internationale vergelijkingen lastig. Toch durft hij de stelling 'Nederland was goed voorbereid', op dit moment niet zonder meer te onderschrijven. "Je moet de brandweer niet vragen om te gaan evalueren tijdens het blussen van de brand."

Vrijwillig is vrijwillig

Ook de ontwikkeling van de corona-app levert bij sommigen zorgen op, want welke vorm gaat dit hebben, en wordt het verplicht? "De verplichting gaan we niet doen", verzekert de minister. "Dit moet vrijwillig, want dat is de enige manier om te zorgen dat de samenleving er ook vertrouwen in heeft."

Maar wat als werkgevers of eigenaren van openbare gelegenheden zeggen: 'Je komt er niet in zonder app'? "Ik denk dat we wettelijk onmogelijk moeten maken dat het op die manier gebruikt kan gaan worden. Want vrijwillig is vrijwillig, dus niet stiekem toch verplicht via een andere route."

Lady Gaga

Midden in de crisis was er toch even een klein lichtpuntje voor de minister. Superster Lady Gaga gaf hem op Twitter een compliment voor zijn steun aan de ontwikkeling van een vaccin.

"Ik had echt geen idee dat zij zich bezig houdt met vaccinaties." En dan lachend: "Een bijkomend voordeel is dat je kinderen je een stuk serieuzer nemen."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."