Elkaar beledigen en bedreigen, of alleen preken voor de eigen filmpjes in plaats van een inhoudelijk debat. Veel mensen vinden het fatsoen in de Tweede Kamer ver te zoeken, blijkt uit ons onderzoek.

Afgelopen week was het weer raak: in het debat over de regeringsverklaring zei PVV-leider Wilders dat 'de hoofddoek in de Tweede Kamer niet thuis hoort', want 'dat vrouwonderdrukkende, islamitisch totalitaire, fascistische symbool zouden we moeten verbieden.' Collega-Kamerleden reageerden furieus.

Te hard en te heftig

Voor de zoveelste maal sloeg de vlam in de pan - want zulke opmerkingen zijn inmiddels eerder regel dan uitzondering. Zo beet Forum-Kamerlid Pepijn van Houwelingen D66-collega Sjoerdsma toe een misdadiger te zijn. "En uw tijd komt nog wel. Want er komen tribunalen."

Het debat in de Tweede Kamer wordt feller, grover, harder. In onze onderzoeken zien we veel kiezers met verbazing en afschuw kijken naar wat zich in afspeelt in het huis van de democratie. Zes op de tien vinden de toon inmiddels 'te hard en te heftig'. Het is één van de oorzaken dat het vertrouwen in het instituut het afgelopen jaar bijna halveerde.

Bekijk ook

Grenzen

Vrijheid van meningsuiting is belangrijk en juist in de Tweede Kamer, wordt er vaak gezegd, moet 'alles' bespreekbaar zijn. Maar als we die vrijheid in de Kamer aan mensen voorleggen, dan vinden velen dat er wél duidelijke grenzen liggen.

Slechts een derde (36 procent) vindt dat je in de Kamer mag 'beledigen'. En nog veel minder mensen vinden dat Kamerleden mogen 'discrimineren' (5 procent), 'oproepen tot geweld' (2 procent) of 'tot het overtreden van de wet' (6 procent). Kamerleden mogen veel zeggen, maar ze hebben óók een voorbeeldfunctie, vinden mensen.

'Tribunalen' afgekeurd

Maar wat zulke termen in de praktijk inhouden, daar verschillen de meningen over. Dat blijkt als we mensen voorbeelden voorleggen van de afgelopen tijd. De helft van de kiezers vindt bijvoorbeeld dat Wilders' zijn uitspraken over de hoofddoek in de Tweede Kamer wel mocht doen.

Twee uitspraken van Forum-parlementariërs worden veel massaler afgekeurd. 75 procent vindt dat Van Houwelingen zijn uitspraak over 'tribunalen' niet in de Tweede Kamer mag doen. Maar tegelijk vinden bijna alle Forum-stemmers dat dit wél mag, net als 60 procent van de PVV-achterban.

Bekijk ook

Mailbox met intimiderende berichten

Het is een beeld dat ook in andere uitslagen terugkomt. Als we een voorbeeld voorleggen waarin Volt-Kamerlid Nilüfer Gündoğan vertelt dat haar mailbox overloopt van intimiderende berichten van de achterban van o.a. Forum voor Democratie.

Gideon van Meijeren (FVD) reageerde daarop dat hij 'enorm trots' is dat zijn achterban 'alles op alles' zet om Gündoğan te overtuigen. Ook hier weer keuren kiezers van alle partijen dit sterk af, behalve de achterban van FVD (3 procent) en PVV (23 procent).

Eigen succes

Deze twee partijen zijn niet de enige die de grenzen opzoeken in het debat. Maar ze doen het wel het meest, misschien omdat ze dit nodig achten om hun politieke doelen te verwezenlijken. Maar ook omdat ze heel goed weten dat hun kiezers dit waarderen.

Dus: je zo hard mogelijk afzetten tegen de gevestigde orde, want dat loont. Dat collega-Kamerleden een dreigende sfeer ervaren of zich beledigd of onder druk gezet voelen, telt minder dan het succes bij het eigen electoraat.

Bekijk ook

Grote verliezer

Tot nu toe heeft de Kamer nog geen antwoord op deze strategie. Diverse partijen riepen voorzitter Bergkamp op tot actie, maar die wilde niet verder gaan dan een oproep om het debat respectvoller te voeren. Ze wil met de fractieleiders in gesprek over de toon, maar Wilders heeft de uitnodiging al afgeslagen.

En daarmee is het huis van democratie de grote verliezer. Ook al zijn het maar enkelen die het debat doen ontsporen, het wordt het instituut als geheel aangerekend. "Ik begrijp niet waarom het niet constructiever kan", verzucht een deelnemer aan het onderzoek. "Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar dit is de plek vanwaar het land bestuurd moet worden. Niet de plek om elkaars hersens in te slaan."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.