38 of 868 euro? Kosten bouwvergunning ‘willekeur’

De kosten die gemeenten in rekening brengen voor een bouwvergunning lopen enorm uiteen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Vereniging Eigen Huis. Kun je in Leiden een dakkapel laten plaatsen voor slechts 38 euro, in Son en Breugel ben je daar 868 euro voor kwijt. Eigen Huis noemt de verschillen in tarieven “onbegrijpelijk groot” en hekelt de intransparantie. Gemeenten mogen namelijk niet meer rekenen dan de kostprijs.

Vereniging Eigen Huis onderzocht de tarieven voor een bouwvergunning - de zogeheten bouwleges - voor een kleine verbouwing van 10.000 euro en voor een nieuwbouwwoning met een bouwsom van 130.000 euro. Gemiddeld stegen de tarieven in alle 390 onderzochte gemeenten beperkt. De bouwleges voor een kleine verbouwing werden 1,2 procent duurder ten opzichte van vorig jaar, die voor een nieuwbouwhuis stegen met gemiddeld 1,5 procent. 

Grote uitschieters

Maar Eigen Huis vond ook grote uitschieters. Zo verdubbelde de gemeente Edam-Volendam het tarief voor kleine verbouwingen van 300 euro naar 600 euro. De stijging komt volgens de gemeente voort uit een “harmonisatie” van de tarieven na de fusie van Edam-Volendam met de gemeente Zeevang. Opvallend: in de gemeente Zeevang bedroegen de kosten van een kleine verbouwing vóór de fusie ‘slechts’ 180 euro. Ook in Vlagtwedde (63,2%), Sittard-Geleen (56,8%) en Menterwolde (52%) stegen de bouwleges fors. De gemeenten Halderberge (-62,5) en Schijndel (-41,6%) verlaagden hun tarief juist flink. De laatste liet weten het tarief te hebben kunnen terugschroeven omdat de afdeling bouw- en woningtoezicht de kosten flink wist te drukken. 

Ook voor nieuwbouwwoningen lopen de bouwleges fors uiteen. In Tytserksteradiel kost de vergunning voor een nieuwbouwhuis met 1.864 euro het minst en in Eindhoven met 7.740 euro het meest. Vereniging Eigen Huis spreekt al langer schande van de grote verschillen tussen gemeenten. Oorzaak is volgens de belangenvereniging van huizenbezitters “het allegaartje aan rekenmethoden” en ook politieke beslissingen. Zo houden sommige gemeenten de bouwleges voor kleine bouwvergunningen bewust laag om verbouwen voor alle bewoners toegankelijk te houden, terwijl andere gemeenten zeggen de volle kostprijs door te rekenen. 

Wat kosten leges in jouw gemeente? Op deze kaart vind je de kosten per gemeente:

Meer inzicht in berekeningen bouwleges

Eigen Huis vindt dat er duidelijke regels moeten komen om de “huidige excessen aan banden te leggen”. Minister Blok van Binnenlandse Zaken laat echter weten niet van plan te zijn maatregelen te nemen. Volgens hem zijn gemeenten bevoegd zelf hun tarief te bepalen. Wel wijst hij er, net als de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) op, dat gemeenten vanaf volgend jaar verplicht zijn meer inzicht te geven in hoe ze de bouwleges berekenen. Daarmee wordt het ook gemakkelijker voor een gemeenteraad om tarieven met die in een andere gemeente te vergelijken. VNG vermoedt dat de verschillen daardoor kleiner worden, maar Eigen Huis heeft daar zijn twijfels over, omdat gemeenten niet veel meer hoeven te doen dan inzicht te geven in hun rekensom. 

EenVandaag ging langs bij koploper Son en Breugel en in Leiden, de laagst genoteerde in het onderzoek. Hoe kan het tarief in die gemeenten voor één en dezelfde vergunning zo ver uit elkaar liggen? Verder een interview met directeur Cindy van de Velde van de Vereniging Eigen Huis.

Op Radio EenVandaag ging verslaggever Harm van Atteveld naar de gemeente Buren, Gelderland. In deze gemeente betaal je het één na hoogste bedrag voor een vergunning. Het gaat dan om vergunningen voor verbouwingen met een bouwsom van 10.000 euro. Hij spreekt er met wethouder Henk de Ronde, die uitlegt waarom Buren zo’n hoog tarief hanteert. In de studio vertelt Cindy van de Velde, directeur van Vereniging Eigen Huis, over de resultaten van het onderzoek.