20 jaar na zijn dood zijn de meesten positief over Pim Fortuyn en veel van zijn ideeën

In 2002 was zijn opkomst stormachtig en waren zijn standpunten nog controversieel. Nu, twee decennia later, is een ruime meerderheid (66 procent) positief over Pim Fortuyn en zijn politieke ideeën. Maar weinig mensen zouden die nog extreemrechts noemen.

Op 6 mei 2002 werd de politicus vermoord, maar Fortuyn is 20 jaar later duidelijk nog niet uit het collectieve geheugen gewist. Van links tot rechts zijn grote groepen kiezers, gemiddeld 72 procent, het erover eens dat hij belangrijk is geweest voor Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder leden van het Opiniepanel.

'Problemen uit taboesfeer'

Volgens ondervraagden doorbrak Fortuyn een doorgeschoten politieke correctheid en maakte hij lastige kwesties bespreekbaar. "Hij trok problemen uit een krampachtige taboesfeer. Anderen wilden niet zien dat er toen echt al grote problemen waren", schrijft iemand. Twee op de drie mensen (66 procent) zijn vandaag de dag positief over hem en een even groot deel (64 procent) denkt dat zijn opkomst goed is geweest voor Nederland.

Zijn sympathisanten zitten vooral aan de rechterkant van het politieke spectrum, maar ook opvallend veel andere kiezers, bijvoorbeeld die van D66 (43 procent), de SP (50 procent) en de Partij voor de Dieren (44 procent), zijn nu over hem te spreken.

Meer politieke interesse

"Terugkijkend denk ik dat de politieke opschudding die hij veroorzaakte broodnodig was, ook al heb ik hem toen verafschuwd om hoe hij mensen beledigde en tegen elkaar opzette", zegt een huidige SP-kiezer. Dat gevoel leeft breder: bijna de helft van de ondervraagden (45 procent) vindt dat hij die tweedeling aanwakkerde.

Maar zijn polariserende stijl van politiek, zorgde er ook voor dat meer mensen betrokken raakten bij het publieke debat. 43 procent zegt dat Fortuyn een positieve invloed heeft gehad op zijn of haar interesse in de politiek. Onder praktisch opgeleiden is dat zelfs een meerderheid: 53 procent. Iemand zegt daarover: "Vóór Pim Fortuyn zag ik niets in politiek. Door hem ben ik me gaan interesseren. Hij benoemde problemen die ik elke dag tegenkwam."

Steun voor standpunten

Fortuyns standpunten, vooral over immigratie en integratie, werden in 2002 vaak controversieel of extreemrechts genoemd, maar kunnen nu op behoorlijk wat steun rekenen. EenVandaag legde een aantal standpunten uit het verkiezingsprogramma van 2002 voor aan het Opiniepanel.

Zo staat 73 procent achter zijn standpunt dat vluchtelingen beter in de eigen regio kunnen worden opgevangen en vinden zes op de tien dat de normen en waarden van de islam niet passen in de Nederlandse samenleving.

EU-lidmaatschap

Ook is 64 procent het nu met Fortuyn eens dat Nederland EU-lid moet blijven, maar dat de EU zich moet beperken tot de hoofdzaken en ziet iets meer dan de helft het liefst een gekozen minister-president.

Een standpunt waar Fortuyn voorstander van was maar nu op weerstand stuit, is zijn pleidooi voor meer marktwerking in de zorg: nog geen kwart (22 procent) vindt dat nu een goed idee.

Niet extreemrechts

Bij elkaar genomen zou nu slechts 4 procent de ideeën uit Fortuyns partijprogramma extreemrechts noemen. Veruit de meesten (71 procent) plaatsen die standpunten, inclusief die over immigratie en integratie, in het midden of rechts van het spectrum. "Pim zei dingen waar mensen toen misschien van schrokken, maar die tegenwoordig normaal zijn. Politici als Wilders en Baudet lachen daar nu om", zegt iemand daarover.

Toch zijn het vooral kiezers van uiterst rechtse partijen die op Fortuyn zouden stemmen als hij vandaag de dag nog had geleefd. Grote groepen kiezers van de PVV (71 procent), JA21 (55 procent), Forum voor Democratie (53 procent) zeggen nu zeker naar hem over te stappen als er Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn.