De gevangenen zijn uitgeruild, er is een wapenstilstand en Israël heeft zich gedeeltelijk teruggetrokken uit Gaza: de eerste fase van het vredesplan is afgerond. Maar wat gebeurt er nu? En houdt het stand? "President Trump moet aandacht erbij houden."
Vandaag wordt in Egypte door meer dan twintig wereldleiders gesproken over de volgende fases van het vredesplan voor Gaza. Onder andere de Amerikaanse president Donald Trump en premier Dick Schoof zijn aanwezig bij de gesprekken. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu is er niet bij, ook een vertegenwoordiger van Hamas ontbreekt.
'Echte werk begint nu'
Onderhandelingsexpert Tim Masselink is optimistisch over de stappen die tot nu toe zijn gezet voor een vredesakkoord tussen Israël en Hamas. "Maar onderhandelaars weten: nu begint het echte werk pas." Hij ziet dat er 'heel veel stappen op hoofdlijnen' zijn gemaakt. "En die moet je verder gaan uitwerken, want er komen veel details bij kijken die vaak toch heel lastig zijn."
Ook arabist Leo Kwarten ziet dat er - zeker op de lange termijn - nog flink wat moet gebeuren voordat er echt blijvende vrede kan komen tussen de twee strijdende partijen. Masselink spreekt over 'details', Kwarten heeft het eerder over 'obstakels'. Hij zet ze op een rijtje.
Wederopbouw betalen
Zo eisen Israël en Verenigde Staten dat Hamas zich ontwapent, maar daar wil de terreurgroep niets van weten. Kwarten: "Hamas heeft gezegd: 'Dat gaan we niet doen.' Dus daar moet een middenweg gevonden worden." Daarnaast wijst hij op het tweede punt: de wederopbouw van Gaza.
"Trump heeft al aangegeven dat Amerika niet gaat betalen", weet de arabist. "Dus het geld moet komen van de rijke Golfstaten. Die zijn wel rijk, maar niet gek." Volgens hem willen die landen niet betalen als er risico is dat 'alles weer in puin wordt geschoten'. "Ze zullen zeggen: 'We willen betalen, maar er moet een zicht zijn op een oplossing.'"
Nieuwe regering nodig
En ook op de kortere termijn moet er van alles gebeuren. Zo moet er een nieuw bestuur komen in Gaza, zegt Kwarten. Hamas is akkoord met een technocratische Palestijnse regering, waarin de bestuurders keuzes maken aan de hand van adviezen van deskundigen in plaats van ideologieën en politieke overwegingen. Maar wie er dan in zo'n regering moeten komen, is nog niet duidelijk.
Ook moet nog besloten worden de handhaving van de veiligheid gaat doen, oftewel: wie wordt de baas over de politie? Op de plekken waar het Israëlische leger zich de afgelopen dagen heeft teruggetrokken, heeft Hamas dat op zich genomen. Kwarten: "En Trump heeft vandaag gezegd dat de Amerikanen daarmee instemmen."
Wie doet de politie?
De arabist vindt dat laatste opmerkelijk: "Want dat staat een beetje haaks op het hele idee van de ontwapening van Hamas." Op de lange termijn moet er een internationale vredesmacht komen in Hamas, zo is het idee.
"Die zal moeten bestaan uit militairen uit landen zoals Turkije, Indonesië, en ook een aantal Arabische landen. Maar zullen die politietaken kunnen overnemen?", vraagt hij zich af. "Dat is niet zo gemakkelijk, want in een aantal van die landen spreekt men niet eens Arabisch."
Zonder Israël en Hamas
Genoeg obstakels en losse eindjes dus, waar de komende tijd nog veel over gesproken zal moeten worden. Dat Israël en Hamas zelf op dit moment niet bij de onderhandelingen aanwezig zijn, hoeft niet per se veel uit te maken, denkt Kwarten.
"Tot nu toe zijn er telkens indirecte onderhandelingen geweest tussen Israël enerzijds en Hamas anderzijds. En die hebben heel moeizaam geleid tot tweemaal een tijdelijk staak-het-vuren. En verder niet. Klaarblijkelijk werkt dat dus niet."
VS en Arabische landen
Daarom proberen de VS en Arabische landen nu samen een oplossing te vinden 'over de hoofden van Israël en Hamas heen', ziet hij. Daarin oefenen de Amerikanen volgens hem een soort druk uit op de Israëliërs, terwijl de Arabieren plus de Turken Hamas tegelijkertijd onder druk zetten.
"Natuurlijk moet er dan nog wel onderhandeld worden, maar dan is er iets specifieks waarover onderhandeld kan worden. Dan kan Israël ook veel moeilijker zeggen: 'We trekken de stekker uit de onderhandelingen.' Wat ze de afgelopen 2 jaar zo vaak hebben gedaan", legt hij uit.
'Aandacht erbij houden'
Die druk - van met name de Verenigde Staten - is erg belangrijk, weet Masselink. "Trump heeft nu echt iets bereikt. En als hij zijn aandacht erbij houdt, kan dat best lang goed gaan." Maar, gaat hij verder: "Als hij afgeleid wordt door iets anders en het zakt in - wat altijd gebeurt, want op een gegeven moment is er iets anders belangrijker - dan is het de vraag: houdt het dan ook stand?"
Waar beide experts dus optimistisch kijken naar de stappen die tot nu toe zijn gezet, weten ze dus ook dat er nog geen sprake is van blijvende vrede. "Het is heel logisch dat we met z'n allen nu heel hoopvol zijn na alle ellende. Maar de realiteit zal helaas waarschijnlijk een stuk minder positief uitpakken dan we nu hopen", blikt Masselink vooruit.
Langdurige oplossing?
Kwarten denkt wel dat het een langdurige oplossing is, maar dan wel vanuit het Midden-Oosten gezien: "Dus dat het nu een aantal jaar - 2, 3, 4, 5, 6, we weten het niet - wel rustig blijft. Dat is wel wat ik eigenlijk verwacht." Maar dat is volgens hem niet hoe er vanuit het Westen wordt gekeken naar 'langdurige vrede'.
"Een werkelijke oplossing, als we kijken naar Gaza en de Palestijnse gebieden in z'n geheel, dat zal nog wel even duren", zegt de arabist tot slot. "En dat is veel, veel moeilijker."