Waarom een wapenstilstand tussen Israël en Hamas deze keer wél het einde van de oorlog kan betekenen
Na een nacht waarin opnieuw tientallen doden zijn gevallen in Gaza, lijkt het erop dat zowel Israël als Hamas weer willen tekenen voor een wapenstilstand. "Kans op een nieuw bestand tussen Hamas en Israël is groter dan ooit."
Dit is niet de eerste keer dat Israël en Hamas om de tafel gaan zitten met het doel om een wapenstilstand te bereiken. In januari kwamen de partijen ook al tot een staakt-het-vuren, 60 dagen lang was er rust in Gaza. Maar dat werd onderbroken toen Israël raketten afvuurde. Wat maken deze nieuwe onderhandelingen anders?
'Kans is groter dan ooit'
"Ik denk dat de kans op een nieuw bestand tussen Hamas en Israël groter is dan ooit", zegt historicus Peter Malcontent. Hij is een specialist in het conflict Israël-Palestina en is van mening dat de onderhandelingen die deze keer plaatsvinden weleens het begin van een duurzame vrede kunnen zijn. "In de eerste plaats heeft het denk ik te maken met de druk die president Donald Trump uitoefent op Israel."
"Trump kan nu zeggen: 'Luister eens, voor wat hoort wat. We hebben jullie geholpen in Iran en nu gaan jullie iets voor ons terugdoen.'" De Amerikaanse president is al sinds zijn aantreden bezig met het sussen van het conflict in het Midden-Oosten, maar heeft tot zijn grote ongenoegen nog geen successen weten te boeken. En dat heeft ook invloed op hoe zijn eigen kiezers hem zien.
Netanyahu gestegen in populariteit
Maar die druk is niet de enige reden waarom premier Netanyahu deze keer wel openstaat voor vrede in het gebied. Malcontent denkt dat de recente overwinning op Iran ook een grote rol speelt. "Een groot deel van de samenleving respecteert hem daar nu om. Zijn partij doet het nu goed in de peilingen."
Mochten er nieuwe verkiezingen komen, dan is de kans volgens de historicus groter dat Netanyahu opnieuw verkozen wordt. Zijn populariteit in Israël is gestegen. Waar hij voorheen kritiek ontving van zijn politieke tegenstanders, lijkt het erop dat ook zij nu met hem zouden willen samenwerken, vertelt Malcontent.
Optelsom
Daarnaast wordt er internationaal, ook vanuit Europa, meer druk op Israël uitgeoefend. De kans dat er sancties op het land worden afgekondigd, wordt steeds groter, zegt Malcontent.
"En als je dit alles bij elkaar optelt, dan moet je eigenlijk tot een conclusie komen dat het er dit keer wel in zit", zegt hij over een wapenstilstand tussen Israël en Hamas.
Wat is de rol van Hamas?
Toch is het niet alleen de rol van Israël die bepalend is voor een duurzame vrede in Gaza. Ook Hamas speelt hier een belangrijke rol in. "Tot nu toe is Hamas akkoord gegaan met allerlei voorstellen die door Amerika op tafel zijn gelegd", vertelt de historicus. "Maar ze willen wel ook op papier hebben staan dat een staakt-het-vuren resulteert in een definitieve wapenstilstand."
Het is dus voor Hamas belangrijk dat zo'n wapenstilstand van 60 dagen niet direct na het verstrijken ervan weer uitmondt in een onmiddellijke oorlog, zoals afgelopen maart. "Dus Hamas zegt: 'We willen best onderhandelen, maar dan moeten we zekerheid hebben dat er een einde aan de oorlog komt.'"
Naoorlogse Gaza
De onderhandelingen gaan niet alleen over een staakt-het-vuren, maar ook over wat er met het gebied moet gebeuren na de 60 dagen. En dat punt kan misschien wel voor de grootste discussies tussen de twee partijen zorgen. "Israël wil helemaal niet dat Hamas nog een positie behoudt in Gaza", vertelt Malcontent.
"Maar Hamas wil natuurlijk nog een rol blijven spelen in het naoorlogse Gaza." Het gebied is op dit moment nog steeds in bestuur van Hamas. En Hamas is niet bereid om dat op te geven, zegt hij. "Dus dat zijn ook flinke hete hangijzers die moeten worden opgelost."
Discussie om hulpverlening
De rol die Hamas vooral wil blijven vasthouden, of zich juist weer wil toe-eigenen, is die van de hulpverlening. Dat hopen ze voor elkaar te krijgen door samen te werken met internationale organisaties, zoals dat voorheen ook gebeurde. Maar Israël wil dat niet, vertelt de historicus.
"Het verwijt dat Israël continu richting Hamas laat horen is: Als wij die hulp via internationale organisaties laten plaatsvinden, dan gaat Hamas in de verdeling van die hulp ook weer een rol spelen." Op deze manier zou Hamas zijn autoriteit kunnen vergroten.
Compromissen sluiten
"Maar ja, als je uiteindelijk wil gaan onderhandelen met Hamas over een wapenstilstand, dan zul je compromissen moeten sluiten", gaat Malcontent verder. "Dus ook allebei moeten wat toegeven."
Al met al is de historicus positief over de nieuwe onderhandelingen, maar hij blijft wel realistisch. "Het is ook best mogelijk dat ze uiteindelijk weer zullen klappen. Het enige wat we nu echt kunnen zeggen is dat er mogelijkheden liggen voor een tijdelijke wapenstilstand omdat Hamas meer geloof heeft dat dit kan resulteren in een definitieve beëindiging van de oorlog."