De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar de Venezolaanse oppositieleider María Corina Machado. Dat heeft het Nobelprijscomité vandaag bekend gemaakt. Alle ogen waren eerst op Donald Trump gericht, maar de prijs gaat dus toch aan zijn neus voorbij.
Volgens historicus Ivo van de Wijdeven is het op basis van de voorwaarden van de prijs niet heel vreemd dat Trump niet heeft gewonnen.
Bevorderen van vrede
"Alfred Nobel (de bedenker van de Nobelprijs, red.) zei ooit in zijn testament dat degene die de Nobelprijs voor de Vrede zou krijgen, een persoon moet zijn die veel heeft gedaan aan het bevorderen van de vrede, internationale broederschap en ontwapening", legt de historicus uit.
"En dat is natuurlijk heel ruim." Het Nobelprijscommité heeft het ook nog eens ruimer gemaakt, door te zeggen dat de prijs bedoeld is voor personen óf organisaties die het afgelopen jaar veel hebben gedaan om de vrede voor de hele mensheid te bevorderen.
Aanmoediging
"De Nobelprijs is dus in principe in het leven geroepen als een soort aanmoediging om toch toe te blijven werken naar de vrede", vertelt Van de Wijdeven.
"Ze vinden het belangrijk om de democratie niet uit het oog te verliezen, ondanks het feit dat het geopolitiek momenteel natuurlijk heel erg onrustig is."
Het comité
De vijf leden van het Noorse Nobelprijscomité worden benoemd door het Noorse parlement, vertelt Van de Wijdeven. "Iedereen kan in principe worden genomineerd, maar degene die kunnen nomineren, zijn mensen die toch geacht worden iets te weten van wereldvrede." Dat zijn in principe allemaal mensen met een achtergrond in het internationaal recht, mensenrechten of buitenlandpolitiek.
"Het gaat dan bijvoorbeeld om actieve politici en wetenschappers die zich bezighouden met internationale betrekkingen en geschiedenis", noemt Wijdeven. En ook als je oud-winnaar bent of oud-comitélid, mag je iemand voordragen."
Trump voldoet niet
"Als je kijkt naar de voorwaarden die het Nobelprijscomité - en in het bijzonder natuurlijk bedenker Alfred Nobel - stelde, dan voldoet Trump waarschijnlijk niet aan de voorwaarden", concludeert Van de Wijdeven. "Het bevorderen van vrede, internationale broederschap en ontwapening, dat zijn toch niet drie dingen waarbij je direct denkt aan Trump."
"Natuurlijk werkt hij hard om conflicten naar eigen zeggen te beëindigen, maar als je kijkt wat hij daarnaast doet, dan is dat natuurlijk niet heel positief", gaat de historicus verder. "Denk bijvoorbeeld aan het starten van handelsoorlogen, het gooien van bommen op Iran en op Venezolaanse smokkelbootjes en in eigen land het leger inzetten."
Duurzame vrede
"Ik denk dat het Nobelprijscomité zich dan toch nog eens achter de oren krabt voordat ze hem een prijs geven." Als Trump er daadwerkelijk voor zorgt dat de oorlog in Gaza stopt, kan de kans groter zijn dat hij volgend jaar wel wint, volgens de historicus.
"Wanneer Trump er inderdaad in zou slagen om vrede in het Midden-Oosten te brengen, een duurzame vrede, dan sluit ik het zeker niet uit."
Overgang dictatuur naar democratie
Waarom María Corina Machado wel heeft gewonnen? "Het is natuurlijk een hele brede definitie die het Nobelprijscomité hanteert, en Machado - die krijgt de prijs vanwege het feit dat ze blijft strijden voor de overgang van de dictatuur in Venezuela naar een democratie", vertelt Van de Wijdeven.
"Ik denk dat het Nobelprijscomité het idee heeft dat democratie wereldwijd onder druk staat en dat dit ook een soort aanmoediging is om te blijven vechten voor de democratie en die in ere te houden", voegt hij daaraan toe.
Mening in Nederland
Donald Trump zei voor het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas het een belediging te vinden als hij de prijs niet krijgt, zoals nu dus is gebeurd.
Overigens vonden ook mensen in Nederland dat hij de prijs moest winnen. 1 op de 5 (21 procent) vindt dat Trump de prijs verdient, blijkt uit onderzoek van het EenVandaag Opniepanel na het nieuws over de wapenstilstand tussen Israël en Hamas.