Steeds meer mensen stappen naar slaapkliniek, ook John: 'Ik kon echt tot 7 uur 's ochtends wakker liggen'

Het aantal uitgevoerde slaaponderzoeken door slaapklinieken is de afgelopen decennia flink toegenomen. In de jaren negentig werd er ongeveer één slaapstudie per week uitgevoerd, inmiddels zijn dat er dertig, ziet longarts en slaapdeskundige bij Slaapkliniek Nederland Vincent Duurkens. Deze toename komt doordat er meer aandacht is gekomen voor slaapproblematiek, stelt hij.

'Het is mentaal killing'

Ook John Mulder (62) had langdurig last van slaapproblemen. Vooral het inslapen was voor hem een probleem. "Ik kon soms echt tot 7 uur 's ochtends wakker liggen. Dat gebeurde vaak", zegt hij.

Lusanne Meints, ergotherapeut bij Slaapkliniek Nederland, benadrukt de grote impact die slecht slapen kan hebben. "Op het moment dat je niet slaapt, heb je de volgende dag veel minder energie om te besteden", zegt ze. John beaamt dit. "Ik vond het echt killing, en het is mentaal ook killing." Het leverde hem ook veel frustratie op. "Je weet niet wat je moet doen."

Grondige diagnose

Mensen die net als John kampen met langdurige slaapproblemen kunnen bij slaapklinieken terecht voor een uitgebreid onderzoek en behandeling. "We willen in deze kliniek kijken of er nog iets te achterhalen is, wat in de eerste lijn mogelijk over het hoofd is gezien", zegt Vincent Duurkens, die zich al sinds de jaren negentig bezighoudt met slaapproblematiek.

Een slaapstudie kan vaststellen of iemand lijdt aan aandoeningen zoals slaapapneu of het rusteloze benen-syndroom, of dat er sprake is van een andere slaapstoornis. Zo'n slaapstudie wordt tegenwoordig vaak bij de patiënt thuis gedaan, wat volgens Duurkens de wachttijd van zelfstandige slaapklinieken aanzienlijk verkort.

Behandeling

Bij John werd er na zo'n onderzoek lichte slaapapneu vastgesteld, maar de oorzaak van zijn slaapproblemen bleek bij een andere ziekte te liggen: ME/CVS. Dit is een chronische ziekte met uiteenlopende klachten, waarvan aanhoudende vermoeidheid de meest kenmerkende is.

Slaapklinieken werken veelal met een multidisciplinair team. Ook bij Slaapkliniek Nederland bestaat de behandeling vaak uit sessies met een slaapoefentherapeut, een ergotherapeut en een medisch specialist. Bij rusteloze benen is dit bijvoorbeeld een neuroloog, bij slaapapneu een longarts.

'Rust, reinheid en regelmaat'

Ergotherapeut Lusanne Meints helpt mensen om toch zoveel mogelijk energie op te bouwen. Een belangrijk onderdeel daarvan is het verbeteren van de zogenaamde 'slaaphygiëne': een reeks adviezen die de slaapkwaliteit zouden moeten optimaliseren. "Zorg dat je op vaste tijdstippen naar bed gaat, op vaste tijdstippen opstaat, en bepaalde cafeïnehoudende dranken niet meer drinkt na een bepaald tijdstip."

"Rust, reinheid en regelmaat" zijn de kern van haar adviezen, zegt ze. "Als je een hele drukke dag hebt, is het bijvoorbeeld heel belangrijk om midden op de dag wat rustmomenten toe te voegen." Dit bleek ook voor John de oplossing te zijn. "Al die onrust in mijn hoofd, dat was echt het probleem", zegt hij. "Het is in de loop van de tijd gelukt om mijn hoofd veel rustiger te krijgen. Dat heeft er waarschijnlijk ook mee te maken dat ik op dit moment wat minder doe."

Meer aandacht

Volgens Duurkens en Meints is de groeiende vraag naar slaapklinieken vooral toe te schrijven aan de toenemende aandacht voor slaapproblemen. "Het is bespreekbaarder geworden, dus daardoor melden mensen zich aan en willen ze dingen uitgezocht hebben", zegt Meints. Duurkens voegt toe dat ook de behandelmogelijkheden beter onder de aandacht zijn gebracht de afgelopen jaren.

Uit onderzoek van EenVandaag blijkt dat er momenteel 85 unieke slaapklinieken zijn in Nederland. Meints adviseert stappen te ondernemen zodra slaapproblemen aanhouden of het dagelijks functioneren belemmeren. "Als je merkt dat je je werk niet meer goed kan uitvoeren, of in het gezinsleven niet goed kan meedraaien", noemt ze als duidelijke signalen dat het tijd is om hulp te zoeken.