Het NAVO-luchtruim is wederom op scherp gezet. Drie Russische gevechtsvliegtuigen drongen de lucht boven Estland binnen. De actie is volgens oud luitenant-kolonel Patrick Bolder een schoolvoorbeeld van het testen van het westerse samenwerkingsverband.
Twaalf minuten lang negeerden de Russische toestellen de gestelde grenzen, wat een directe reactie van in Estland gestationeerde F-35's uitlokte. Drie straaljagers stegen op om de Russen terug te dringen.
Paraat staan
Het incident volgt op eerdere provocaties vanuit Rusland, maar wat gebeurt er precies achter de schermen wanneer het luchtruim wordt geschonden? Oud luitenant-kolonel van de luchtmacht Bolder: "Zodra de radar een ongeïdentificeerd toestel ziet dat de grens over vliegt, gaat er een alarmering naar een centraal commandocentrum," legt hij uit. "Vanaf dat moment staan piloten paraat om binnen vijf minuten in de lucht te zijn."
Het doel is geen confrontatie, maar een duidelijke boodschap: "Je begeleidt in dit geval Rusland naar buiten het luchtruim. Eigenlijk zeg je: we hebben je gezien, je moet nu omkeren."
Een gevaarlijk spel
De Russische actie aan de oostgrens van het NAVO-luchtruim leidde tot felle politieke veroordelingen vanuit zowel Estland als Brussel. De Estse regering noemde de actie 'ongekend brutaal', terwijl de Europese Unie waarschuwde dat de Russische president de vastberadenheid van het Westen op de proef stelt.
Volgens Bolder speelt president Vladimir Poetin een bewust en gevaarlijk spel: "Hij test de NAVO. Wat laten wij toe? Hij wil ons voortdurend in het ongewisse laten." De risico's van deze tests zijn groot, want de grens tussen een waarschuwing en een escalatie (een verergering, red.) is dun.
Als een vliegtuig landinwaarts draait en niet reageert, dan is er een kans dat er een raket achteraan gaatPatrick Bolder, oud luitenant-kolonel van de luchtmacht
'Echt gevaarlijk'
"Als zo'n vliegtuig niet op communicatie reageert en landinwaarts draait, kom je in een heel ander scenario," waarschuwt Bolder. "Dan is er een kans dat er een raket achteraan gaat. Het is echt gevaarlijk wat Rusland doet."
In 2015 bleek een harde reactie effectief. Toen de Russen meerdere malen het Turkse luchtruim binnendrongen, werd een straaljager uit de lucht geschoten, zegt Bolder: "Turkije heeft de jet neergehaald na herhaaldelijke schendingen. Daarna hield Rusland daarmee op."
NAVO bijeen voor overleg
Terwijl de spanningen aan de oostgrens oplopen, heeft Estland een beroep gedaan op artikel 4 van het NAVO-verdrag.
De lidstaten zullen begin volgende week in spoedoverleg bijeenkomen om een gezamenlijk antwoord te formuleren op de aanhoudende Russische provocaties.