Rein en Emma voelen dat de acceptatie voor lhbti+’ers afneemt: 'Nederland is niet zo tolerant als iedereen roept'

Tijdens Amsterdam Pride viert de stad deze week feest, maar dat feest heeft een wrange bijsmaak: de lhbti+-gemeenschap merkt niet alleen toenemende weerstand online, maar ziet ook dat mensen in hun directe omgeving steeds vaker openlijk onvriendelijke opmerkingen maken.

'Gay capital'

Rein straalt als hij vertelt hoe de sfeer in het Amsterdam van de jaren 90 was: "In die tijd heerste er een soort onbevangenheid: alles was mogelijk en het was heel progressief. Ik had in die tijd mijn coming-out. Dat was in heel Amsterdam helemaal oké."

Voor Rein kwam dat gevoel van vrijheid tot een hoogtepunt tijdens de Gay Games in 1998, die tweehonderdduizend bezoekers trok: "Ik voelde daar zo'n bevrijding. Het was een feest voor alle Amsterdammers. Er was een hele positieve energie rond jezelf kunnen zijn. Amsterdam voelde op dat moment echt als een 'gay capital'."

Verschuiving

Dat gevoel is zowel bij Rein als Emma nu wel anders. Ze zien dat de acceptatie de afgelopen jaren in Nederland flink aan het verschuiven is. Rein merkte dat al toen hij in 2012 na tien jaar terugkwam uit Australië. "Ik merkte dat Nederland veranderd was, het was verhard. Ik kreeg opmerkingen als 'vuile homo' naar me geroepen op straat. Door mijn omgeving werd ook wel gezegd dat je niet zomaar alles kan doen en zeggen of jezelf gedragen zoals je wilt."

Emma maakt zich ook vanuit haar rol als maatschappelijk werker zorgen. "Mensen zitten heel erg vast in hun eigen gedachten en patronen en durven zich niet open te stellen naar een ander. En als je dan ook hoort dat Nederland qua tolerantie voor de queer community naar plek 43 is gezakt, dan denk ik wel: ons land is dus toch niet zo tolerant als iedereen altijd maar roept."

Hersenschudding

Rein is zich vooral na een incident in 2018 onveiliger gaan voelen. "Tijdens de Pride ben ik in elkaar geslagen op straat. Midden in de stad, op het Rembrandtplein. Toen ik wakker werd met een hersenschudding in het ziekenhuis schrok ik daar wel heel erg van. Wat mij betreft, is daar het omslagpunt gekomen. Omdat je anders bent. Je mag er niet zijn."

Naast dit incident is verbale agressie volgens Rein 'schering en inslag' dezer dagen. Emma merkt dat mensen steeds vaker hun mond dicht houden tijdens dit soort publieke uitingen. Ze werd laatst in de trein lastig gevallen door jonge jongens die vervelende opmerkingen aan het maken waren. Zij en de persoon met wie ze was sloegen dicht. "En dan merk je dat daar heel veel omstanders bij zitten, en dat niemand iets durft te zeggen of te doen."

Toename meldingen geweld en discriminatie

Philips Tijsma van lhbti+-belangenorganisatie COC deelt de zorgen van Rein en Emma. "Je voelt wel echt dat er iets aan de hand is. Ook als je naar de cijfers kijkt, is er echt wel reden tot zorg."

Het aantal meldingen van discriminatie en geweld tegen de lhbti+-gemeenschap is het afgelopen jaar met 37 procent gestegen, rapporteerden de politie en antidiscriminatievoorzieningen (ADV's) in april van dit jaar. Het totaal aantal meldingen steeg van 3.257 in 2023 naar 4.467 in 2024. Ook het jaar daarvoor was al sprake van een stijging van 23 procent.

Haat op social media

Volgens Tijsma is het een vocale minderheid die het klimaat verziekt. "We hebben de indruk dat een groep van 5 tot 10 procent van de Nederlanders niet goed kan verteren dat er lhbti+-mensen zijn, dat ze zichtbaar zijn. Dat leidt tot veel narigheid op de socials. Je ziet dat mensen daar echt tekeer gaan. Ze voelen zich gelegitimeerd door mensen als Trump en andere haatzaaiende politici. Terwijl het nog steeds afschuwelijke uitspraken zijn."

Emma ziet ook hoe social media die verdeeldheid verder aanwakkert. "Ik merk dat heel veel mensen op social media gewoon maar denken en vinden dat ze hun mening moeten uitspreken. De hoeveelheid haat die influencers als NikkieTutorials of Jessie Maya bijvoorbeeld onder hun foto's krijgen. Terwijl ik denk: laat die mensen gewoon lekker hun ding doen."

Pride als protest

Het belang van de Pride lijkt gezien de huidige spanningen groter dan ooit. Emma: "Ik denk dat heel veel mensen niet weten waaruit Pride ontstaan is. Alle feesten zoals Canal Pride en Roze Maandag zijn supergoede initiatieven, maar de algehele boodschap dat Pride is ontstaan uit protest en opstand tegen wat er voorheen allemaal gebeurde, is een beetje weggeëbt."

"Dus wees jezelf, iedereen mag er zijn: kom lekker feesten. Maar met aandacht voor de boodschap die achter de Pride ligt."

Lichtpuntjes

Toch zien alle drie ook lichtpuntjes. Rein merkt dat sommige organisaties juist strijdvaardiger worden in hun inzet voor inclusie. "Ze zeggen: nee, we gaan door want dit is belangrijk. Niet vanwege imago, maar omdat je diversiteit nodig hebt om te overleven."

Ook Tijsma sluit hoopvol af: "Je hebt het echt over 80 à 90 procent van de bevolking die positief staat tegenover de regenbooggemeenschap. En met al die mensen van goede wil kunnen we zorgen dat Nederland het open, tolerante land blijft dat het wil zijn. Dus hang met Pride die regenboogvlag uit. Het maakt niet uit of je tot de lhbti+-gemeenschap behoort of niet."