Een noodbevel, fouillerende agenten en bewaking bij sportwedstrijden. In Beverwijk en Heemskerk zorgt geweld tussen groepen jongeren voor veel spanning. Wat is er aan de hand? "Door social media worden conflicten groter."
Gisteren bleef een aantal middelbare scholen in de regio dicht. Ouders houden hun kinderen binnen en sportclubs roepen hun jonge leden op niet alleen naar huis te fietsen. Intussen gaan video's van de gewelddadige acties van de jongeren rond op social media.
Geen nieuw fenomeen
Criminoloog Jeroen van den Broek doet onderzoek naar jeugdcriminaliteit. Hoe heeft hij de beelden bekeken? "Ik ben er wel van geschrokken, het zijn heftige beelden. De lokale situatie ken ik niet, dus het is moeilijk om daar iets over te zeggen. Maar volgens mij kijken we naar rivaliserende jeugdgroepen."
Dat fenomeen is in Nederland zeker niet nieuw, legt hij uit. "Dat is iets dat we eigenlijk altijd al zien. Maar nu zien we ook de impact die social media kan hebben op dat rivaliserende groepsgedrag."
De hype van social media
"Social media hebben de potentie om conflicten, die een jaar of 20 geleden tussen twee relatief kleine groepen zouden plaatsvinden, veel groter te laten worden. Dat komt met name door bepaalde groepsgesprekken, vaak op Telegram of op Snapchat."
Materiaal kan snel verspreid worden en is vaak ook blijvend online te vinden. "Dat zorgt dat dingen meer en makkelijker uit de hand kunnen lopen dan vroeger", legt Van den Broek uit.
Een kleine groep verhardt
Is de toename van dit soort geweld een trend? Volgens Van den Broek is dat op dit moment niet te zeggen. "Criminologisch onderzoek loopt altijd achter op de actualiteit. Wij gaan onderzoek doen naar de fenomenen die te zien zijn. Het kan soms een aantal jaar duren voordat we daar goed zicht op hebben."
"Maar voorlopig zien we, in de cijfers die we hebben, geen toename." Wel lijkt er iets anders aan de hand te zijn: "Een aantal collega's van mij oppert dat vooral een kleine groep jonge mensen lijkt te verharden. Dat kleurt heel erg ons beeld van hoe het met alle jonge mensen gaat. En om die groep maken we ons wel degelijk zorgen."
Hoe voorkom je geweld?
Een mogelijke uiting van die verharding zien we nu dus in Beverwijk en Heemskerk. Wat kunnen instanties doen om dit soort geweld te voorkomen? "Ik denk dat we dit soort dingen in de toekomst niet kunnen voorkomen als we onze professionals niet voldoende uitrusten", zegt Van den Broek.
"We verwachten nu van hen dat ze dat online domein in de smiezen hebben en dat ze daar adequaat op kunnen reageren. Dat terwijl ze nu absoluut de middelen niet hebben die nodig zijn om dat te kunnen doen."
Geen wettelijke kaders
Door wettelijke beperkingen kunnen de politie, boa's of de reclassering nu onmogelijk hun werk juist doen, licht de criminoloog verder toe. "Ik pleit er al een aantal jaar voor dat die partijen veel te weinig mogelijkheden hebben om online te zijn en online ook het contact te onderhouden met deze doelgroep."
"De wettelijke kaders ontbreken daar in grote mate voor nu. Daarmee wordt er maatschappelijk iets van die professionals verwacht dat ze in de praktijk helemaal niet kunnen waarmaken."