Zwarte Piet ter discussie stellen leverde ook 50 jaar geleden al bedreigingen op

De discussie rondom de kleur van Piet is niet van de laatste jaren, ook vorige eeuw werd er al veel over gesproken. "Mijn moeder zag in die tijd al dat de figuur Zwarte Piet racistisch was en ze vond dat ze daar iets aan moest doen."

Het waren de vroege voorlopers van de beweging die te hoop loopt tegen Zwarte Piet: Riet Grunbauer schreef al in 1968 haar Wittepietenplan, want er moest wat haar betreft iets gebeuren. Rahina Hassankhan schreeft in 1989 een boek waarin ze aangaf dat het Sinterklaasfeest altijd al aan verandering blootstond.

Kleur van de piet

In 2013 vroegen de Verenigde Naties Nederland om opheldering over het Sinterklaasfeest en vooral het stereotype beeld van Zwarte Piet. Sindsdien is de komst van de Sint onlosmakelijk verbonden met de discussie over de kleur van Piet.

Maar onvrede over de zwartgeschminkte hulpjes van Sinterklaas is niet alleen van deze tijd. "Mijn moeder zag indertijd al dat de figuur Zwarte Piet racistisch was en ze vond dat ze daar iets aan moest doen", zegt Marco Grunbauer over zijn moeder.

'Heel erg bang'

Bewijsmateriaal dat zijn moeder in 1968 een Wittepietenplan heeft gepresenteerd is er bijna niet meer te vinden. "Ze heeft alle flyers en badges die ze gemaakt had vernietigd, omdat ze bang was geworden door de reacties die ze kreeg."

Riet Grunbauer was een huismoeder die de kleur van Piet al eind jaren 60 ter discussie stelde in een artikel in de Panorama. "Na de publicatie werd er gebeld op de bakelieten telefoon die in de gang hing. De man aan de andere kant van de lijn vroeg of hij even langs moest komen om wat Witte Pietjes te komen maken. Mijn moeder is wel heel erg bang geworden van dat soort opmerkingen."

Niet tegen sinterklaasfeest

Ook Rahina Hassankhan mengde zich in de discussie, ze schreef in 1989 het boek 'Al is hij zo zwart als roet'. Met het boek wilde zij duidelijk maken dat Zwarte Piet in het verleden niet altijd dezelfde figuur is geweest zoals hij nu was. "Mijn intentie was absoluut niet om tegen het sinterklaasfeest te zijn, integendeel, ik vind het een leuk feest."

Ze verdiepte zich in de geschiedenis van het sinterklaasfeest en kwam tot de ontdekking dat zowel Sinterklaas als Zwarte Piet in het verleden al in verschillende gedaantes waren verschenen. En dat ook discussie rondom het feest niet nieuw was. "Zo werd er bijvoorbeeld eerder gediscussieerd over de marsepeinen varkentjes." De snoepbeesten waren een verwijzing naar heidense rituelen en dat vond de kerk destijds niet goed.

Uitgemaakt voor Zwarte Piet

Dat er nu ruim 30 jaar later nog steeds discussie is over zwarte piet verbaast haar niet. "Cultuur verander je niet in één keer, dat heeft een lange adem nodig. Maar het is wel goed om mensen te informeren."

Daarom schreef Hassankham het boek: "Als kinderen worden uitgemaakt voor Zwarte Piet, dan is dat niet fijn, dan moet er iets gebeuren." Ze verscheen in een televisieprogramma en met een interview in de krant. "Maar de reacties op mijn optreden waren lang niet zo heftig als dat je dat nu ziet. Het is nu alleen maar verder uitvergroot."

Drie mannen voor de deur

De moeder van Marco kreeg wel hele heftige reacties. "Ik was nog een kleuter toen mijn moeder haar plan presenteerde en ik herinner me nog dat op een avond werd aangebeld en er drie mannen voor de deur stonden, geschminkt als Zwarte Piet."

De kleine Marco zag vervolgens hoe het drietal zijn moeder optilde. "Daar werd dan een foto van gemaakt. Mijn moeder vond dat absoluut niet grappig en voelde zich bedreigd."

Feest voor iedereen

Ondanks een paar boze brieven is Hassankhan blij dat ze zich toen al heeft uitgesproken in deze discussie. "Het was nodig en het blijkt ook nodig te zijn als je nu kijkt naar de discussie in de maatschappij." Ze hoopt dat het uiterlijk van Piet uiteindelijk overal wordt aangepast. "We willen een feest voor iedereen en dat is het nu niet."

Marco is trots op zijn moeder: "Bijzonder dat ze haar tijd eigenlijk ver vooruit was." Riet is in 2009 overleden, dus ze heeft de huidige discussie niet meegekregen. "En dat is maar beter ook."