Wordt Nederland het tweede land waar je volgens de wet onbereikbaar mag zijn? 'Fysiek en psychisch nodig'

Compleet onbereikbaar zijn voor je werk. Dat moet bij wet geregeld worden, vinden PvdA, GroenLinks en D66. Vandaag werd in de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend waarin staat dat je het recht hebt om in je vrije tijd, écht onbereikbaar te zijn.

Tot nu toe is Frankrijk het enige land in Europa waar dit in de wet is vastgelegd. Bedrijven met meer dan 50 werknemers moeten hun werknemers verplicht meedelen wanneer ze niet bereikbaar hoeven te zijn. Nu lijkt er in Nederland misschien een soortgelijke wet te komen. "Het is belangrijk dat die wet wordt doorgevoerd, omdat het alle werknemers een poot om op te staan geeft", zegt Kitty Jong, vice-voorzitter van de vakbond FNV.

Schaduwkant

Het initiatiefwetsvoorstel is vandaag ingediend door Kamerlid Gijs van Dijk (PvdA). "Dat werknemers het recht hebben om onbereikbaar te zijn wordt dan niet vanuit Den Haag bepaald. Elke werkvloer is anders en heeft een andere dynamiek. Maar de wet zorgt er wel voor dat er overleg komt tussen werkgever en werknemer over wanneer je wel en niet bereikbaar bent en dat dan ook echt vastlegt."

En dat is hard nodig, zegt Van Dijk. "Het coronajaar laat ons zien dat werk en privé goed te combineren zijn. Dat is een groot goed, maar het heeft ook een schaduwkant. In Nederland is nummer 1 'werkziekte' een burn-out, dat komt omdat we door die combinatie van privé en werk nooit meer echt 'uit' gaan. Fysiek en psychisch niet, en daarom is dit wetsvoorstel nodig."

Cao

Sommige werkgevers hebben de urgentie van het 'uit' staan al ingezien. Bijvoorbeeld in de gehandicapten- en jeugdzorg. Daar is de cao in 2019 al aangepast en hebben de werknemers sindsdien het recht op onbereikbaarheid in hun vrije tijd. "Gek genoeg kost het bijna niks om zo'n zin toe te voegen in de cao, maar het helpt medewerkers enorm", zegt Maaike van der Aar, Bestuurder FNV Jeugdzorg.

Een van die medewerkers is jeugdzorgwerker Tosca Weinberg. "Voordat het vastlag in de cao voelde mijn collega's en ik de druk om altijd bereikbaar te zijn, ook in de weekenden en avonden. Sinds de nieuwe cao merk ik dat ik meer tot rust kom en dat ik de telefoon om 17.00 uur makkelijker uitzet."

Taboesfeer

"Dit wetsvoorstel biedt een brede basis om dat voor iedereen goed te regelen", zegt Jong. En dat is vooral cruciaal voor mensen met geen of een tijdelijk contract. "Zij durven vaak niet aan te geven dat ze eigenlijk niet meer buiten werktijd willen werken, omdat ze bang zijn niet meer ingehuurd te worden."

Ook Van Dijk benadrukt de urgentie van het bespreekbaar maken. Op veel plekken een cultuur heerst op de werkvloer waarbij mensen het gevoel hebben dat ze altijd moeten reageren, of toch nog dat ene appje moeten sturen, zegt hij. "En dat terwijl ze in het weekend misschien veel liever rustig aan de lijn van de voetbalwedstrijd van hun kinderen staan. Uiteindelijk krijgen ze last van de te hoge werkdruk. Deze wet gaat hen helpen bij het uit de taboesfeer halen van dit onderwerp. Het maakt het mogelijk dat iedereen zijn zegje kan en durft te doen en dat er goede afspraken worden gemaakt."