Wie waagt zich aan de ambtsketting van Den Haag? 'Je denkt wel drie keer na voordat je solliciteert'

Johan Remkes zal orde op zaken moeten stellen in het Haagse stadhuis om de opvolger van Pauline Krikke met een schone lei te laten beginnen. Onder de huidige condities lopen de kandidaten niet bepaald warm. Wie wordt de nieuwe burgemeester van de hofstad?

Met recht kan gesproken worden van een bestuurlijke crisis in de Den Haag. Burgemeester Pauline Krikke stapte op na een kritisch rapport over de vreugdevuren, Haagse wethouders Rachid Guernaoui en Richard de Mos worden verdacht van bestuurlijke corruptie en vertrouwelijke gesprekken tussen de fractievoorzitters en de commissaris van de koning werden gelekt naar Omroep West.

Den Haag niet aantrekkelijk

Volgens Geerten Boogaard, hoogleraar decentrale overheid, is er dringend behoefte aan een puinruimer in de persoon van Remkes. Den Haag maakt zich op deze manier namelijk allesbehalve aantrekkelijk voor een nieuwe burgemeester.

"Er wordt gelekt op een manier en schaal die ik vrij extreem vind. Je kunt schadeloos lekken, bijvoorbeeld de stukken van Prinsjesdag. Dat is een soort van ritueel waar niemand door geschaad wordt. Of om een misstand aan de kaak te stellen. Maar dit is geen van beide. Dit is rücksichtslos een fragment de media in gooien, zonder nieuwswaarde, dat vooral de eigen stad beschadigt. Degene die dit heeft gedaan heeft in elk geval het belang van zijn stad niet heel hoog", zegt Boogaard.

'Je denkt wel drie keer voordat je solliciteert'

Het lekken verzwakt de positie van Den Haag volgens Boogaard aanzienlijk in de zoektocht naar een nieuwe burgemeester. "Voordeel is dat Den Haag een van de grote steden is en dat daarvoor altijd wel ambitie is. Maar de opgaven die er liggen zijn zo groot en de voorwaarden die de raad zelf aan het creëren is, zijn zo abominabel dat het vinden van de juiste burgemeester nog wel wat moeite gaat kosten."

"Je denkt wel drie, vier keer na voordat je er solliciteert. Met het lekken uit gesprekken met de commissaris blijkt namelijk niet dat je te maken krijgt met een sollicitatiecommissie die je kunt vertrouwen. Op dit moment moet je haast een cowboy zijn om daar vrijwillig in te gaan zitten', stelt Boogaard.

'Iemand met natuurlijk gezag'

Ook Paul Depla (PvdA), burgemeester van Breda, vindt het geen overbodige luxe dat veteraan Remkes van stal is gehaald om orde te scheppen in de bestuurlijke chaos in Den Haag. "De onderlinge verhoudingen moeten beter worden en er moet niet een enorm litteken gaan ontstaan. Als dat wel ontstaat en voor veel ellende blijft zorgen, dan is het voor een burgemeester heel lastig om de verbinding te kunnen maken tussen verschillende groepen."

De Bredase burgemeester, zelf overigens niet geïnteresseerd in een transfer naar Den Haag, verwacht dat Remkes slaagt in zijn 'eervolle klus'. Daarbij zal de oud-minster profijt hebben van zijn 'natuurlijke gezag', een eigenschap die volgens ervaringsdeskundige Depla en hoogleraar Boogaard cruciaal is voor het burgemeesterschap. "Het gaat om persoonlijke uitstraling en manier van werken. Voor een burgemeester geldt dat driekwart wordt bepaald door hoe je het als persoon doet en een kwart misschien door de formele positie. Je zag het aan Eberhard van der Laan, de manier waarop hij het bracht en hoe hij over de stad sprak", legt Depla uit.

Keepers-mentaliteit

Pas wanneer Remkes politieke rust terug heeft gebracht, kan Den Haag zoeken naar een nieuwe burgemeester. Volgens Boogaard is dat idealiter iemand die zich in een kleinere gemeente al bewezen heeft. "Het moet iemand zijn die in staat is om de raad weer tot bedaren te brengen. En het moet iemand zijn van bewezen kaliber, met de juiste burgemeestersmentaliteit, een keepers-mentaliteit. Iemand die duikt in plaats van bukt."

Dat laatste heeft de opgestapte Krikke overduidelijk niet gedaan, vindt Boogaard. "Terwijl er keihard een bal haar kant op kwam, heeft zij het nagelaten om op de bal te duiken." Daarin kan Den Haag het zich volgens Boogaard niet permitteren om een verkeerde man of vrouw te 'casten' of om een nieuweling aan te dragen voor de burgemeesterspost. "Er spelen in Den Haag zoveel urgente kwesties dat je niet meer mis kan schieten. Er moet nu echt een goede komen, er is niet zoveel ruimte meer om te groeien."