Wervingsbureaus verdienen miljoenen aan nieuwe donateurs voor goede doelen en toezicht is er niet

Bij de werving van donateurs voor goede doelen blijven grote bedragen aan de strijkstok hangen van commerciële bureaus. Dat zeggen verschillende deskundigen tegen EenVandaag. De bureaus organiseren donateurswerving deur-aan-deur en in winkelstraten.

Een consument die voor een tientje per maand donateur wordt van een goed doel, is het eerste jaar alleen maar aan het betalen voor het commerciële bureau. Er komt dan nog geen euro terecht bij het goede doel. Pas na een jaar komt de maandelijkse donatie terecht bij het goede doel.

Vermogen van 20 miljoen

EenVandaag vroeg onafhankelijk accountant Pieter-Jan Vermeulen de jaarcijfers van de grootste wervingsbureaus te bekijken. De eigenaren van Direct Result bijvoorbeeld hebben een vermogen van bijna 20 miljoen euro verworven, door hun activiteiten voor onder meer het Armoedefonds, Amnesty en SOS Kinderdorpen.

Hoewel ze ook commerciële klanten bedienen, vormen die de minderheid van hun omzet. "Als je ervan uitgaat dat dit met goede doelen is verdiend, dan vind ik dat wel exorbitant", zegt accountant Vermeulen.

Geen toezicht

Ook Pepperminds, Trust Marketing, Emolife en XS Direct hebben miljoenen op de balans. Het vermogen en inkomen van de eigenaren valt buiten het toezicht van het Centraal Bureau Fondsenwerving, de instantie die de goede doelen controleert.

Een directeur van een goededoelenorganisatie is onderworpen aan een salarisplafond en mag niet meer verdienen dan 153.000 per jaar. Maar externe partijen mogen zelf bepalen hoeveel inkomen en vermogen hun medewerkers verdienen.

No cure, no pay

Het komt vast bekend voor, studenten die mensen aanspreken bij supermarkten en in winkelstraten, of die bij de deur aanbellen. Het zijn geen vrijwilligers van de goede doelen, maar betaalde studenten die bonussen verdienen voor elke donateur die ze binnenhalen.

Ze werken voor gespecialiseerde bedrijven en die ontvangen gemiddeld 120 euro voor elke donateur die ze werven voor het goede doel. "Donateurs worden op no-cure-no-pay-basis doorverkocht aan goede doelen", zegt directeur Mathys van Abbe van Kinder.

'Systeem deugt niet'

Kinder is een startup die de goededoelenwereld wil veranderen. Directeur Van Abbe noemt het tijd om het systeem op de schop te gooien: "Het systeem deugt niet en het toezicht ook niet. Goede doelen moeten tegenwoordig aan allerlei eisen voldoen."

"Er wordt scherp op gelet dat directeuren en managers geen exorbitante salarissen verdienen. Er mag niet te veel aan kantoorkosten worden besteed. Dat wordt allemaal bijgehouden. Maar voor het inschakelen van externe bedrijven geldt geen enkele regel. Dat is een strijkstok die nauwelijks wordt belicht."

'Niet ethisch'

"Fondsenwervers moeten rekening houden met de wensen en voorkeuren van donateurs", zegt de Stichting Donateursbelangen. "Transparantie met betrekking tot wat er netto van een donatie bij het goede doel terechtkomt, en de uiteindelijke impact die gerealiseerd wordt door het goede doel is voor iedere donateur belangrijk."

"Wij vinden wervingsbureaus die dat niet aan de donateur laten weten niet ethisch", laten ze weten.

'Transparantie belangrijk'

Stichting Donateursbelangen vindt fondsenwervingsbureaus die niet aan de donateur laten weten wat er netto van een donatie bij het goede doel terechtkomt niet ethisch: "Een donateur heeft het recht om dat te weten."

De stichting zet zich in voor het versterken van het vertrouwen tussen gevers en goede doelen: "Via ethische en donateurgerichte fondsenwerving moeten fondsenwervers rekening houden met de wensen en voorkeuren van (individuele) donateurs. Transparantie is voor iedere donateur belangrijk."

Wervingsbureaus onder de loep

Hoogleraar filantropie Paul Smeets aan de Universiteit van Maastricht vindt dat de commerciële wervingbureaus onder de loep moeten worden genomen: "We hebben niet voor niks de Balkenende-norm ingevoerd bij de goede doelen."

"Je zou ook naar die externe bureaus moeten kijken, want daar komt geld van donateurs terecht. De belangrijkste reden waarom mensen afhaken als donateur, is dat ze te vaak benaderd worden door goede doelen. Dat irriteert mensen ook in toenemende mate."

'Gangbare tarieven'

Mathys van Abbe: "Goede doelen zouden moeten nadenken hoe ze met hetzelfde geld meer kunnen bereiken. In plaats van steeds maar te jagen op meer geld van meer donateurs. En ze zouden mensen moeten stimuleren om rechtstreeks te geven zonder tussenpersonen."

Wervingsbureau Direct Result zegt desgevraagd 'niet excessief' te verdienen aan goede doelen en 'gangbare tarieven' te rekenen. "In Nederland schommelt het aandeel van de omzet afkomstig van commerciële partijen doorgaans tussen de 30 en 55 procent, het restant is afkomstig van omroepen, goede doelen, gemeenten, brancheverenigingen en vakbonden."