Wat mag je baas allemaal van je vragen in tijden van personeelstekort? 'Het is een grijs gebied'

Extra taken, overuren en veel werkdruk: het personeelstekort heeft op verschillende werkvloeren negatieve gevolgen voor de werknemers. En dat is zowel voor hen als voor het bedrijf gevaarlijk, waarschuwen experts. "Iemand kan een burn-out ontwikkelen."

"Je moet echt met elkaar in gesprek blijven", benadrukt Pascal Besselink, advocaat arbeidsrecht bij rechtsbijstandverzekeraar DAS. Door personeelstekorten kan het op de werkvloer van kwaad tot erger gaan, zeker als werkgevers het niet meer zo nauw nemen met arbeidsvoorwaarden.

'Werkdruk wordt hoger'

We vroegen het EenVandaag-publiek naar hun ervaringen op het werk. "Wij moeten veel van ontbrekende collega's overnemen", laat iemand weten. "Onze werkdruk wordt hoger, waardoor wij sommige cliënten niet tijdig kunnen afhandelen."

Een verpleegkundige die in de psychiatrie werkt, schrijft over extra taken: "Ik heb 15 cliënten van wie ik behandelbaar ben. Maar ik moet ook 4 uur besteden aan crisisdienst. Ik kan in die 4 uur geen cliënten zien en dat gaat ten koste van mijn productie."

Wat mag de werkgever?

Maar mag dat wel? "Dat hangt natuurlijk af van de arbeidsovereenkomst", legt advocaat Besselink uit. "Als de extra taken daarin concreet zijn benoemd en beschreven, wordt simpelweg van de werknemer verwacht dat die taken worden verricht."

"Maar oorspronkelijke taken mogen niet in de knel komen", vervolgt hij. "Het gaat er in grijs gebied om dat de taken in 'redelijkheid' opgedragen kunnen worden. Daarbij moet er ook rekening worden gehouden met eventuele extra financiële beloning. En: het aantal uren mag nooit de spuigaten uitlopen. En uiteraard moet de arbeidstijdenwet worden gerespecteerd."

'Algemeen medewerker'

Het komt volgens Besselink nog vaak voor dat er in contracten en overeenkomsten geen duidelijke taakomschrijving is opgenomen. "De term 'algemeen medewerker' zie ik nog regelmatig voorbijkomen", vertelt hij. "Dat zegt eigenlijk helemaal niets."

Maar zo'n vaag contract betekent niet dat opeens alles van het personeel mag worden gevraagd. "Het uitgangspunt is dan: wat doet iemand vanaf het moment dat die in dienst trad. Dat is het kader."

Structureel extra taken

Besselink noemt het voorbeeld van iemand die 5 jaar werkzaam is bij een bedrijf, en bij wie het in de praktijk helder is dat die 5 concrete taken uitvoert. "Dan is dat niet concreet vastgelegd, maar is wel te bepalen wat de functie of inhoud is."

Er mogen dan altijd extra taken bijkomen, maar het draait erom dat de incidentele extra taken geen structureel karakter krijgen, benadrukt de advocaat. "Dan heb je namelijk te maken met een functiewijziging, en dat mag alleen na onderling overleg." Instemming van de werknemer is dan vereist. "Ook omdat daar mogelijk een ander salaris tegenover staat."

'Jezelf in de voet schieten'

Maar dat is niet het enige probleem. Het opleggen van structureel extra taken brengt volgens hem ook andere gevaren met zich mee. "Iemand kan daardoor klachten gaan ontwikkelen, zoals een burn-out. En daar kan een werkgever in sommige gevallen ook aansprakelijk voor zijn."

Het is de taak van een werkgever om de gezondheid van werknemers te beschermen, ook als iemand extra dingen wíl doen. "Anders zit je straks zonder je hardwerkende personeel, omdat je té veel hebt gevraagd. Dan schiet je eigenlijk jezelf in de voet", zegt hij.

Samen naar oplossing zoeken

Een lastige kwestie dus, zowel voor werkgevers als werknemers. In een tijd van personeelstekorten moeten alle zeilen worden bijgezet om een bedrijf normaal te laten draaien. 'Samen' is volgens Besselink dan ook het kernwoord in dit soort situaties.

"Het belangrijkste is dat je in gesprek blijft met je personeel", adviseert de advocaat. "Luister naar elkaar, begrijp elkaars positie en probeer gezamenlijk het probleem op te lossen. Zo voorkom je dat problemen alleen maar groter worden."