Waarom versplintering in de Russische oppositie ook gevaarlijk kan zijn voor het Westen

De rechterhand van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny ligt onder vuur omdat hij in het geheim een oligarch heeft proberen te helpen. Wat betekent dit precies voor de oppositie in Rusland? We vroegen het Rusland-deskundige Helga Salemon.

1. Wat is er gebeurd in de oppositieclub van Navalny?

"Navalny is bekend geworden door zijn anti-corruptie video's over iedereen in het regime van Poetin, waar oligarchen bijhoren", vertelt Salemon. Die video's lieten zien hoe luxueus de oligarchen bijvoorbeeld leven. "Sinds het begin van de oorlog zegt die club van Navalny al dat oligarchen op een sanctielijst moeten."

"Nu is er een brief aan de Europese Unie opgedoken waarin wordt gevraagd of Mikhail Fridman, een van de oprichters van de rijkste, particuliere bank van Rusland, van de sanctielijst kan worden gehaald. Hij zou niet zo erg zijn verbonden aan het regime. Wat natuurlijk onzin is, omdat hij rijk is geworden van het regime van Poetin."

"Onder die brief staat ook de handtekening van Leonid Volkiv, de rechterhand van Navalny die na zijn veroordeling is doorgegaan met het maken van die anti-corruptie video's. Volkov heeft dat gedaan zonder te overleggen met de rest van de oppositie. Hij is opgestapt omdat het naar buiten is gekomen. En dat is heel wat." Door het voorval is er nu een versplintering binnen de oppositie in Rusland.

2. Hoe serieus moeten we dit nieuws nemen?

"Het is enorm belangrijk", benadrukt Salemon. "De oppositie, die een alternatief voor Poetin wil bieden, vechten rollend over de straat. Er is enorm veel discussie binnen de oppositiekringen. Dat is koren op de molen voor Poetin."

3. Zou het een tactiek van Rusland kunnen zijn om Navalny zwart te maken?

"Dat zal het team van Navalny sowieso proberen te zeggen. De man die het naar buiten heeft gebracht is een oud-hoofdredacteur van een kritisch radiostation. Maar diezelfde man heeft ook contacten in regeringskringen", zegt de deskundige.

"Hij heeft die brief naar buiten gebracht op het moment dat er een onderzoek tegen hem was gepubliceerd door het team van Navalny. Daarin wordt beweerd dat hij geld heeft aangenomen van een de regering. Daarom lijkt het een wraakactie van hem: 'Kijk eens naar hun, zij steunen stiekem een oligarch'. Dus het is smaad, heen en weer."

4. Wat betekent dit nou voor de oppositie?

"Dit is een ramp voor de oppositie. Ze leek tot op heden leek toch wel eensgezind in de zin dat ze zeggen dat Poetin weg moet, en een nederlaag moet leiden in Oekraïne. Zij willen een democratisch Rusland, vooral daar vinden ze elkaar in."

Salemon: "Maar ze worden nu uit elkaar gespeeld. Dat is schadelijk voor de toekomst van Rusland en voor het front dat westerse landen tegen Poetin willen vormen."

"Er worden nu breuklijnen blootgelegd die er misschien altijd al waren, maar die natuurlijk heel lelijk zijn. Dat is slechte reclame voor de oppositiepolitici en ook voor Navalny natuurlijk."

5. Is er dan nog wel sprake van een oppositie?

"Poetin heeft 20 jaar lang iedere oppositie onmogelijk gemaakt. Langzaam heeft hij alle partijen verboden. Sinds de oorlog zitten alle kopstukken in het buitenland, en Navalny in de gevangenis. Hij heeft de oppositie geneutraliseerd, waardoor ze zich niet hebben kunnen ontwikkelen", legt Salemon uit.

De groep bestaat volgens Salemon uit 'rijp en groen': "Er zitten oud-politici in, maar ook mensen zonder enige ervaring. En ze zitten al voornamelijk in het buitenland, dus ze zijn zwak. Dit maakt ze alleen maar zwakker. Het is nog meer versplinterd dan voor dit schandaal."

"Poetin kan straks zeggen dat er geen andere optie is: kies mij of degene die na mij komt. De Russische staatsmedia zal het ook zeker gebruiken om de oppositie in een kwaad daglicht te zeggen. Het is voer voor de propagandamachine."

6. Is dit ook nog gevaarlijk voor de rest van de wereld?

"Ja, het Westen, de VS en de EU proberen Oekraïne te steunen tegen Rusland in de hoop dat Poetin en zijn regime verdwijnen. Ze hopen dat er een regime in Rusland komt waar ze mee samen kunnen werken, die geen bedreiging meer vormt."

"Indirect steunen zij natuurlijk de oppositie, kijk maar naar de steun voor Navalny. Maar als die oppositie dan zelf onderling ruzie gaat maken, is het ook een gevaar voor de toekomst van Rusland. En voor ons, want een instabiel Rusland willen we niet.