Waarom fans een serie afkraken met een 'review bomb': 'Vooral het eerder exclusieve domein van de witte heteroman is doelwit'

De langverwachte serie van Lord of the Rings wordt op meerdere online platforms totaal afgebrand: een zogenaamde 'review bomb'. Wat is het en waarom doen 'fans' het? "Ze zijn het niet eens met welke kant 'hun' serie opgaat."

Mediawetenschapper Dan Hassler-Forest van de Universiteit Utrecht ziet het fenomeen al zo'n 5 jaar voorbij komen. "In het verleden hebben we dit gezien bij films als Captain Marvel en Star Wars: The Last Jedi", vertelt hij. "En op dit moment bijvoorbeeld ook bij de Marvel-serie She-Hulk."

'Verspil je tijd er niet mee'

Het meest recente slachtoffer is dus The Rings of Power: de duurste serie aller tijden, die zich afspeelt in de wereld van Lord of the Rings van schrijver J.R.R. Tolkien. Recensies van de nieuwe serie zijn overwegend positief, maar de reacties van fans online zijn niet mals.

Zoals op review-website Rotten Tomatoes: 'Het lijkt in niets op de wereld van Tolkien; het is een slechte 'girl power'-tienerfilm', schrijft iemand daar. Er is ook kritiek op de acteurs van kleur, die niet in de fantasiewereld zouden voorkomen: 'Ze proberen zo politiek correct te zijn. Ik ben daar zo moe van, verspil je tijd niet met het kijken van deze serie.'

Domein van witte heteroman

The Rings of Power is slachtoffer van een georkestreerde poging om de gemiddelde waardering te laten kelderen, vertelt Hassler-Forest. Het zogenoemde 'review bombing': speciaal geprogrammeerde bots overspoelen websites met slechte recensies, waar volgens de mediawetenschapper meestal fans achter zitten die ontevreden zijn over een nieuwe richting.

Hij ziet het vooral voortkomen uit online fancultuur die zich sterk richt op een paar specifieke mediavormen en genres, zoals games, science fiction, fantasy of horror. "Niet geheel toevallig ook genres die voorheen werden gezien als het exclusieve domein van witte heteromannen."

'Eigenaarschap' van fans

Die groep ergert zich dan bijvoorbeeld aan het feit dat superheld Captain Marvel een vrouwelijk hoofdpersonage met een feministisch karakter is, zegt Hassler-Forest. En dat in Star Wars een groot aantal vrouwelijke acteurs en niet-witte personages de leidende rollen hebben, leidde ook tot reacties: "Je ziet telkens dat het gaat om een groep fans die ontevreden is dat de centrale rol niet vertolkt wordt door iemand die op hem of haar lijkt."

"Het gaat uiteindelijk om eigenaarschap van fans die een bepaald genre volgen. Lord of the Rings draaide vroeger om witte mannen, maar de laatste jaren zie je daar een verschuiving in ontstaan, met een diversere cast", legt hij uit. "Dat is niet alleen in de filmwereld zo, maar overal in de maatschappij. Daar wordt deze groep fans onrustig en boos van."

Voordeel van negatieve aandacht?

Er is volgens hem maar weinig te doen tegen de review bombs. "Het zijn online systemen, een vorm van fake news en misinformatie. Je kunt allerlei algoritmes bouwen, maar met de snelheid waarop dingen online komen is dat niet bij te houden." Hebben de negatieve reacties ook invloed op de kijkcijfers? "De remake van Ghostbusters met vrouwen in de hoofdrol was op YouTube een van de eerste grote slachtoffers van een vorm van review bombing. "En die leverde een teleurstellende omzet op."

"Toch was dat volgens velen eerder te wijten aan de film dan aan de ophef", voegt Hassler-Forest eraan toe. "Sommige producenten zijn ook blij met deze aandacht, omdat het ook voor veel publiciteit zorgt. Dat kan juist weer een groot publiek nieuwsgierig maken naar aanleiding van de ophef."