Varkens zijn niet lui, wij hebben ze lui gemaakt: 'Verveling kan ze depressief maken'

Zo lui als een varken: het is een bekende uitspraak. Maar klopt het ook? Wel volgens een varkenshouder uit het tv-programma De Boerenrepubliek. Toch zijn experts er duidelijk over: varkens zijn van nature helemaal niet lui, wij hebben ze lui gemaakt.

De varkensboer uit Elsendorp was er duidelijk over toen hij een van zijn varkens in beweging probeerde te krijgen: "Het zijn luie dieren, varkens." Dat we de dieren niet als actief zien is zo gek niet: vaak zie je ze ook echt alleen maar luieren in de modder.

Actieve voorouders

Toch is dat niet hun natuurlijke gedrag, legt hoogleraar dierenwelzijn Bas Rodenburg van de Universiteit Utrecht uit. Hij doet specifiek onderzoek naar het gedrag en welzijn van varkens. "Als je terugdenkt aan hun wilde voorouders, de wilde zwijnen, dan zijn dat hele actieve dieren."

Voor onze 'huis-tuin-en-keuken-varkens' is dat niet anders. "Dat zijn alleseters. Ze zijn veel tijd van de dag bezig met voedsel zoeken, rondlopen en het verkennen van hun omgeving. Heel sociaal gedrag, dus ik zou varkens niet typeren als luie dieren."

Beperkende omgeving

Dat de varkens dat gedrag in De Boerenrepubliek niet lieten zien, ligt volgens Rodenburg aan de beperkende omgeving waarin ze worden gehouden. "Er is in de dekstal, die je daar zag, niet zo gek veel te doen. Dan zie je dat het vooral veel staan, zitten, liggen en af en toe eten en drinken is wat de dieren doen. Het is eerder de omgeving die beperkend is, dan dat de varkens lui zijn."

Voormalig varkensdierenarts Frederieke Schouten en directeur van Varkens in Nood legt uit dat de beperkte ruimte serieuze gevolgen kan hebben. "Er is een vorm van depressie die bij varkens optreedt, omdat er veel te weinig is om deze dieren bezig te houden."

Een varken wil puzzels oplossen

"Ze zijn zo slim als een kind van 4 of 5 jaar. Dat is onderzocht. Ze kunnen spelletjes doen, puzzels oplossen. Ze zijn intelligenter dan honden en hebben dus ook veel meer stimulering nodig dan ze vaak krijgen."

Schouten denkt wel te weten waarom de varkenshouder uit Elsendorp zei dat zijn varkens lui zijn: "Ik kom zelf uit de varkenshouderij, ik heb er zelf jarenlang gewerkt. Ik kan me nog voorstellen dat varkenshouders ook echt denken dat hun varkens lui zijn. Zij kennen hun varkens niet meer in hun eigen natuurlijke omgeving."