Op de bank hangen, de afwas tot het laatste moment uitstellen of geen zin hebben om ook maar één stap te zetten. Lui zijn we allemaal weleens, maar kunnen we daar wat aan toen? Experts vertellen of mensen van nature lui zijn.

In het AD vertelde verkeersdeskundige Gerard Tertoolen dat veel mensen zich niet zo bezighouden met de verkeersregels. Onze kennis op peil houden, dat doen we volgens hem liever niet 'omdat mensen van nature lui zijn'. Maar klopt die bewering ook?

De makkelijkste weg

"We kiezen altijd de makkelijkste weg", legt gedragsdeskundige Liza Luesink uit. En dat is volgens haar noodzakelijk, omdat we duizenden keuzes per dag moeten maken. "We moeten gewoon heel snel beslissingen nemen, want anders kun je niet functioneren."

Dat komt omdat ons brein maar beperkte capaciteit heeft, vertelt ze. En daarom zou je mensen 'van nature lui' kunnen noemen.

Oertijd

Dat principe van de makkelijkste weg kiezen en efficiënt zijn, was nuttig in het oersysteem toen de mens leefde in zijn natuurlijke omgeving, vertelt gedragsbioloog Patrick van Veen. "Het verzamelen van voedsel was heel energie-intensief." Daarom was het noodzakelijk om niet te veel energie te gebruiken, want het kost veel tijd en moeite om dat weer aan te vullen. Rustig aan doen en 'lui' zijn is dan nuttig."

In ons dagelijks leven zit nu ook nog dat element van luiheid, legt Luesink uit. "Al voelt het voor mensen vast niet alsof ze lui zijn, want we zijn hartstikke druk in onze dagen." Maar in ons dagelijks ritme doen we veel dingen dus efficiënt en goed, op een 'luie' manier. "Dat zijn allemaal patronen die ingesleten zijn in ons brein."

Minste weerstand

Kortom, de mens kiest de weg van de minste weerstand. "Als we sporten in onze routine hebben, dan doen we dat ook wel." Het kost namelijk ook energie om daarvan af te wijken. "Maar als je iets nieuws moet beginnen, dan blijf je in eerste instantie toch iets makkelijker op de bank zitten." Dat is dus omdat je dan van je patroon moet afwijken.

Zoiets zie je bijvoorbeeld in groepen, vertelt Van Veen. "Afwijken van een groep kost veel energie. Als je bijvoorbeeld in een groep loopt is het heel lastig om daar uit te stappen." Datzelfde geldt bijvoorbeeld ook op de snelweg.

Extra tijd en energie

"Als ik te snel rij, is dat soms omdat ik gestopt ben met nadenken voor mezelf. Iedereen rijdt 90 kilometer en dan ga ik eigenlijk maar met de groep mee. Omdat ik aanneem dat de groep meer informatie heeft." Meegaan met de groep kan zo volgens Van Veen dus ook negatief zijn.

Luiheid kan nog op meer manieren in de wegzitten, vertelt Luesink. Het gaat dan vooral om de goede voornemens. "Als we ons gedrag willen veranderen, is dat best lastig. We houden niet zo van verandering en blijven het liefst zitten waar we zitten." Die extra tijd en energie willen we er volgens haar niet altijd insteken.

Toch in beweging komen

Toch zijn er wel trucjes om in beweging te komen, vertelt ze. Bijvoorbeeld door 'als dan' toe te passen. "Dat is een techniek uit de psychologie, waardoor je toch uit die luiheid kan komen. Dus als ik thuiskom doe ik alvast mijn sportkleding aan, dan ga ik daarna naar de sportschool en niet in mijn sportkleding op de bank zitten."

Dat helpt volgens Luesink om onbewust je gedrag te sturen. "Het helpt als je omgeving een trigger geeft. Dat je in je hoofd al inbeeldt: als dit gebeurt, dan doe ik dat."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."