Hij wordt verdacht van drie moorden, maar belandt Thijs H. ook in de gevangenis? Volgens deskundigen was de twintiger ontoerekeningsvatbaar toen hij zijn slachtoffers om het leven bracht. Nabestaanden en het OM zetten daar vraagtekens bij.
Maandag wordt de zaak tegen Thijs H. inhoudelijk behandeld. Advocaat Phil Boonen staat de nabestaanden van de Limburgse slachtoffers bij en blikt vooruit. Volgens de advocaat leven de slachtoffers naar de zaak toe. "Maar ze willen het ook graag achter de rug hebben", vertelt hij. "Je hebt je eigen leed, het verdriet van het verlies van je geliefde. En daarnaast een strafzaak die heel bijzonder is in heel veel aspecten en die steeds vaker meer vragen oproept, dan hij beantwoordt tot nu toe."
'Ik heb deze moorden gepleegd'
De 28-jarige Thijs H. wordt ervan verdacht dat hij op 4 mei in Den Haag Etsuko om het leven bracht, een vrouw die met haar honden aan het wandelen was in de Scheveningse Bosjes. Verder wordt hij ervan verdacht dat hij 3 dagen later nog eens twee moorden pleegde. Op de Brunsummerheide in Limburg vonden wandelaars de lichamen van de 68-jarige Frans en de 63-jarige Diny. Beide slachtoffers kenden elkaar en ook Thijs H. niet.
Hij ontkende eerst dat hij de dader was, maar na een paar maanden bekende Thijs H. toch. "Ik heb deze moorden gepleegd", vertelde hij in de rechtbank. Hij vermoordde zijn drie willekeurige slachtoffers in een psychose, zegt hij. Via stemmen kreeg hij opdrachten en berichten. Onderzoekers van het Pieter Baan Centrum (PBC) beamen dat. Zij zeggen dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar was. "Dat zal voor de uiteindelijke straf een belangrijke rol spelen", denkt advocaat Boonen.
'Hoe moet je je gedragen als een psychopaat'
Het was wel 'in lijn der verwachting' dat het PBC met het advies ontoerekeningsvatbaar zou komen, zegt Boonen. Toch hebben het Openbaar Ministerie en de nabestaanden grote twijfels of dat wel klopt. Zij doelen op de zoektermen die Thijs invoerde in z'n computer: 'hoe moet je je gedragen als een psychopaat?' en 'hoe kun je politie en justitie om de tuin leiden?'.
De conclusies van het Pieter Baan Centrum zijn een advies aan de rechters. Maar als de rechtbank het advies overneemt en hem volledig ontoerekeningsvatbaar acht, kan dat betekenen dat Thijs H. geen celstraf krijgt. Hij zal dan behandeld worden in een tbs-instelling en niet in de gevangenis komen. Een een uitspraak waar de nabestaanden moeite mee zouden hebben, zegt Boonen.
Ouders van Thijs H. zochten hulp, maar werden weggestuurd
In de dagen na de eerste moord, op 4 mei, klopten de ouders van Thijs H. meerdere keren aan bij de GGZ-instelling Mondriaan met zorgen over het gedrag van hun zoon. Ze werden weggestuurd, omdat hij moest wennen aan zijn medicijnen. Hij vertoonde 'bezeten gedrag', staat te lezen in een reconstructie van het AD. Pas na de twee moorden op de Brunsummerheide, 3 dagen later, wordt hij opgenomen, hij heeft dan bloed op zijn kleding.
In een rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) staat dat de behandelaars van Thijs H. beter hadden moeten doorvragen en eerder het beroepsgeheim hadden kunnen doorbreken. Dat deed de instelling pas nadat H. voor de tweede keer gevlucht was uit de instelling.
Tbs en celstraf
Het is ook mogelijk dat de rechtbank wel een gevangenisstraf oplegt, omdat zij vinden dat het hem deels aangerekend kan worden. Volgens het OM zou Thijs H. (hard-)drugs en medicijnen gebruiken, ook medicatie die niet voorgeschreven was. Rechters hebben dat in het verleden in zaken laten meewegen in hun oordeel. Drugs en het verkeerd omgaan met medicatie kan een psychose op gang brengen of verzwaren.
"En dan kan je ook naast tbs ook gevangenisstraf opleggen", legt Boonen uit. Het Gerechtshof in Den Bosch veroordeelde een Syriër, die volgens het PBC volledig ontoerekeningsvatbaar was, tot 24 jaar en tbs voor twee moorden. De man was psychotisch, maar het Hof vond dat hij dit zelf mede had veroorzaakt door cannabis en pillen.
'Niet aan hoogste boom'
De nabestaanden zijn er niet op uit om Thijs H. aan de hoogste boom te zien hangen, zegt Boonen. "Maar alleen maar tbs, met het risico dat hij binnen 2 jaar weer op vrije voeten komt, dat vinden zij lastig", zegt hij. Ook vergelding speelt een rol, maar met name dat het niet zo kan zijn dat Thijs H. zo snel op straat komt. Ze hebben angst dat het weer kan gebeuren.
"Dus enerzijds zouden zij best willen dat er een gevangenisstraf naast de tbs komt met een goeie behandeling. Maar heel lang, of levenslang, dat zouden zij niet willen", verwoordt de advocaat namens de familie. Een combinatie, dat zou een uitkomst zijn waar zij tevreden mee zouden zijn." Maar als het alleen tbs wordt? "Als dat de uitkomst is, is het een terechte maatregel. Maar daar zijn nu nog te veel vraagtekens bij."
Moorden door personen met verward gedrag
Het is niet voor het eerst dat iemand met acute, psychiatrische, problemen komt tot zulke daden. Na Thijs H. volgden nog de 'bioscoopmoorden' die mogelijk gepleegd zijn door een verwarde man die gedwongen opgenomen zou worden. In Hengelo bracht een zoon zijn beide ouders om het leven, hij zou ook psychische problemen hebben.
Amsterdammer Joost Wolters werd op 27 juli 2017 uit het niets in de metro doodgestoken door een psychotische veroordeelde die eigenlijk niet op vrije voeten hoorde te zijn. 5 jaar geleden leidde de moord op politica Els Borst nog tot een omvangrijk onderzoek. Bart van U., die niet alleen de politica maar ook zijn zus doodde, kampte al tijden met grote, psychische problemen. Na de commissie Hoekstra, die concludeerde dat de GGZ, politie en justitie meer en beter moesten samenwerken, volgde nog het Schakelteam Personen met Verward Gedrag. Toch stijgt het aantal incidenten met personen met verward gedrag nog jaarlijks.
Lees ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.