D66-kiezers zijn sterk verdeeld over de vraag of de partij moet zwichten voor de druk om het stikstofdoel te verschuiven. 39 procent wil dat D66 daarmee instemt; een net zo groot deel (41 procent) wil dan nog liever dat de partij uit het kabinet stapt.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 3.000 kiezers die in 2021 nog op de partij stemden.
Water bij de wijn
Het kabinet heeft in het coalitieakkoord afgesproken dat in 2030 de helft minder stikstof uitgestoot mag worden. Sinds BBB bij de Statenverkiezingen de grootste partij werd in alle provincies kijken de andere coalitiepartijen naar D66 om water bij de wijn te doen.
Wat de partijleiding ook besluit, een fors deel van de achterban zal ontevreden zijn, blijkt uit het onderzoek.
'Weer uitstel is weer afstel'
Wanneer hen het dilemma wordt voorgelegd zeggen vier op de tien D66-kiezers (41 procent) dat D66 voet bij stuk moet houden. "Weer uitstel is weer afstel. Na tientallen jaren pappen en nathouden leek het alsof we er eindelijk wat aan gingen doen. Een deadline is nodig, punt", zegt een kiezer vastberaden.
Een groot deel wijst op het coalitieakkoord, waarin alle partijen een handtekening hebben gezet: "Heel simpel: afspraak is afspraak. En als er in het kabinet lui zitten met een rubberen ruggengraat, dan moet je er sowieso maar uitstappen."
Uit het kabinet?
Kiezers die zich verzetten tegen uitstel ergeren zich veelal aan het CDA. Zij vinden niet dat D66 die partij uit de brand moet helpen: "Het is de eigen schuld van het CDA dat het zich vast heeft gedraaid in zijn stikstofstandpunt. D66 moet daar niet voor opdraaien."
Tegenover deze groep tegenstanders van een concessie staan evenveel D66-kiezers (39 procent) die de voorkeur geven aan instemmen met 2035, want "uit het kabinet stappen lost niets op, dan gaat het vooruitschuiven door zonder D66", is de verwachting van een kiezer.
Snel beginnen met aanpak
Anderen vrezen dat er anders nog langer gepraat wordt voordat er iets kan worden gedaan: "Stikstofuitstoot moet worden verminderd, dat blijft. Welk ijkpunt maakt mij eigenlijk niet uit. Als ze in 2035 maar niet nog steeds aan het praten zijn."
Maar dan moeten andere partijen zich eerst wel binden aan het voornemen om snel te beginnen met de aanpak: "Als BBB en CDA dan toezeggen dat er nu actie komt en dat naar de achterban uitstralen, mag de einddatum ook wat later."
Vertrouwen Kaag verder gedaald
Sigrid Kaag staat daarmee voor een keuze die hoe dan ook slecht valt bij een deel van de achterban. En dat terwijl de partijleider er al niet goed op staat bij eigen kiezers. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 had 91 procent vertrouwen in haar.
2 jaar later ziet nog niet de helft (46 procent) het in haar zitten. Alleen een jaar geleden, midden in de interne crisis over grensoverschrijdend gedrag van adviseur Van Drimmelen, was het vertrouwen even laag.
Wie gaat de kar trekken?
"Ik zie niets terug van haar campagnebeloften. Daarnaast vind ik haar gewoon niet handig acteren. Vraag is of ze wel de juiste vrouw op de juiste plaats is", zegt een kiezer.
Als er nieuwe verkiezingen zouden komen, vindt maar een kwart van de D66-kiezers (25 procent) dat Kaag de kar moet trekken. Twee keer zoveel D66-kiezers (50 procent) zien dat niet zitten en nog eens een kwart heeft daar geen mening over.
Over dit onderzoek
Het onderzoek is gehouden tussen 22 en 24 april 2023. Aan het onderzoek deden 22.262 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. De vragen over D66 zijn gesteld aan 2.904 mensen die bij de Tweede Kamerverkiezingen op D66 hebben gestemd.
Het onderzoek is na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.