In de eerste zetelpeiling na de installatie van het kabinet-Schoof verliest de PVV 4 zetels. Vorige maand liep er ook al zo’n groep kiezers weg bij de partij van Geert Wilders. Dat blijkt uit de nieuwe zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos I&O.
De PVV staat nu op 40 zetels: nog altijd 3 meer dan de 37 zetels die de partij in november bij de Tweede Kamerverkiezingen haalde, maar wel het laagste aantal in de peilingen sindsdien. Het CDA wint juist: die partij krijgt er 3 virtuele zetels bij en staat nu op 9.
Nieuwe kiezers weer weg
Al snel na de verkiezingswinst trok de PVV nieuwe kiezers aan en steeg eerder dit jaar richting de 50 zetels in de peiling. Vooral mensen die bij de verkiezingen nog thuis waren gebleven, en mensen die VVD en NSC hadden gestemd, vonden hun weg naar de partij van Wilders.
Maar het zijn vooral die 'nieuwe' kiezers die de partij nu ook weer verlaten. Mensen die bij de verkiezingen al op de PVV stemden, blijven de partij juist grotendeels trouw.
'Gebrek aan kundige mensen'
Een deel van de weggelopen kiezers heeft het gevoel dat 'er nog te weinig gebeurt' nu het nieuwe kabinet is geïnstalleerd. Maar ze wijzen vooral op het gebrek aan ervaring van PVV-politici. Dat valt de weggelopen kiezers op nu de bewindspersonen aan de slag zijn gegaan.
"Door gebrek aan goede mensen ga ik afhaken van de PVV", zegt een voormalig PVV-kiezer. En een ander: "Omdat er geen kundige mensen zitten in de partij. En met alleen schreeuwen kan je geen land regeren." Ook het social mediagebruik van politici stuit kiezers tegen de borst: "Dat domme gedrag op X moet verboden worden voor politici."
Andere coalitiepartijen stabiel
Bij de andere coalitiepartijen verandert er weinig in de zetelpeiling. De VVD staat het hele jaar al rond de 20 zetels en haalt er deze maand 21, dat is 1 zetel meer dan in juni. NSC staat stabiel op 11 (-1) en BBB op 8 (+2). De partij van Caroline van der Plas schommelt sinds de verkiezingen tussen de 6 en 8 zetels.
Bij de verkiezingen, inmiddels 8 maanden geleden, haalden de vier coalitiepartijen samen 88 zetels. Een kleine maand na de installatie van het kabinet-Schoof zijn daar nog 80 zetels van over, nog altijd genoeg voor een meerderheid in de Tweede Kamer.
'Wachten op echte resultaten'
Ook volgens politiek verslaggever Marloes Lemsom zien kiezers nog geen resultaten van het nieuwe kabinet. En dit kan nog duren tot Prinsjesdag of net daarvoor, want dan wordt pas duidelijk wat de plannen van premier Dick Schoof en zijn ministersploeg precies zijn. "Dan komt het nieuwe kabinet met én het nieuwe regeerprogramma - een uitwerking van de plannen die ze tot nu toe hadden - en de begroting voor volgend jaar."
"Daar zullen ook bezuinigingen bij zitten, want daar ontkomen ze niet aan als ze zich aan begrotingsregels willen houden. Er zijn flink wat tegenvallers", vertelt ze over de financiële punten. Wetgeving over bijvoorbeeld migratie gaat langer duren, verwacht Lemsom. "Dat moet nog helemaal uitgewerkt worden en omdat er ook Europese wetgeving mee gemoeid is, zal dat nog veel langer duren dan het begin van het politieke jaar."
Bontenbal trekt kiezers
Aan de oppositiekant staat het CDA voor het eerst in lange tijd op winst. De partij krijgt er in de zetelpeiling 3 zetels bij en staat nu op 9. Dat is het hoogste aantal sinds het aantreden van Henri Bontenbal als partijleider, bijna een jaar geleden. En het is vooral hij die de nieuwe kiezers aantrekt.
De manier waarop Bontenbal zich heeft laten zien als oppositie tegen het nieuwe kabinet is veel mensen goed bevallen. Kiezers die overstappen naar het CDA noemen hem 'fatsoenlijk', 'genuanceerd' en 'positief'. "In de verharde Tweede Kamer is hij een rustpunt die standpunten goed en duidelijk kan verwoorden", vat een nieuwe CDA-stemmer een breed gedragen gevoel samen.
'CDA lacht in het vuistje'
Volgens politiek verslaggever Marloes Lemsom is dit precies het effect waar het CDA in stilte op gehoopt heeft. "Het CDA was al langer op zijn retour, maar sinds Pieter Omtzigt zijn eigen partij NSC heeft opgericht, gaat het helemaal niet lekker met de christendemocraten."
"Je ziet nu als reactie daarop dat CDA-Kamerleden stiekem in hun vuistje lachen als er bonje is binnen de coalitie. Maar dat willen ze vooral niet laten merken, want de partij wil juist uitstralen dat ze de keurige vluchtheuvel zijn voor afgehaakte stemmers van coalitiepartijen."
PvdA-GroenLinks onveranderd
Verder zijn er weinig verschuivingen in de zetelpeiling. PvdA-GroenLinks staat net als vorige maand op 27. De linkse samenwerking onder leiding van Frans Timmermans werd bij de Tweede Kamerverkiezingen de tweede partij van het land en is dat virtueel nog steeds.
D66 gaat dit jaar op en neer tussen 10 en 12 zetels. Deze maand heeft de partij van Rob Jetten er 10, 2 minder in vergelijking met juni. De rest van de kleinere partijen - CDA en BBB dus uitgezonderd - haalt allemaal tussen de 1 en 5 zetels.
Over het onderzoek
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos I&O onder een representatieve steekproef van 1.016 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 26 tot en met 29 juli 2024.
Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2,5 procent bij de grootste partijen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.