Criminologen en fraudeonderzoekers noemen uitspraken van oud-minister Henk Kamp onzin. Deze week verdedigde hij zijn harde fraudeaanpak in de Tweede Kamer. De hoge boetes zorgen er volgens hem voor dat minder mensen uitkeringsfraude plegen.
Voor zijn aantreden als minister van sociale zaken in 2010, werd uitkeringsfraude ook al beboet. Gemeenten legden boetes op aan bijstand-fraudeurs. En ook fraude met de WW werd bestraft. De gefraudeerde bedragen werden teruggevorderd en daar kwam een boete van 10 procent bovenop. Te laag vond Kamp, hij verhoogde dat naar 100 procent.
'Dat is toch voor iedereen logisch?'
'Logisch' noemt hij die verhoging afgelopen woensdag, tegenover de parlementaire enquetecommissie fraudebeleid: "Als er een boete op zit, gaat daar een preventieve werking vanuit. Mensen zullen minder snel foute informatie opgeven. Dat is toch voor iedereen logisch?"
Hoogleraar bestuursrecht Menno Fenger van de Erasmus Universiteit vindt dat helemaal niet zo logisch: "Dat gaat er vanuit dat iemand van te voren een kosten-baten analyse maakt, nadenkt wat het oplevert en dan bedenkt, ik doe het niet want de boetes zijn omhoog gegaan. Uit alle onderzoeken blijkt dat het zo niet werkt bij uitkeringsfraude."
Per ongeluk frauderen
De meeste fraudeurs weten niet eens dat ze fraude plegen: "Uit de meest recente cijfers blijkt dat zeventig procent dat niet bewust doet. De regels zijn voor hen onduidelijk, of ze vergissen zich erin dat instanties gegevens met elkaar uitwisselen," zegt Fenger.
Criminoloog Alan Kabki promoveerde met een onderzoek naar fraude. Ook hij vindt de uitspraken van Kamp veel te kort door de bocht: "Veel fraudeurs weten niet eens hoe hoog de boetes zijn. Zij zitten in een kwetsbare positie en verdiepen zich daar niet in."
"Zij kijken alleen maar naar de pakkans. Als ze merken dat mensen in hun omgeving ermee gepakt worden doen ze het niet. Maar hoge boetes alleen werkt niet afschrikwekkend."
Podcast
De rubriek 'Feit of Fictie?' is nu ook te beluisteren als podcast.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.