'Opvallend veel verwijzingen naar staalindustrie geschrapt' in definitief GGD-rapport over longkanker rond Beverwijk

In een conceptversie van het GGD-rapport over kanker in de IJmond was het nog wél aannemelijk dat luchtverontreiniging de oorzaak is van het hoge aantal longkankerpatiënten, in de definitieve versie niet meer. "Grote vraag is waarom dat veranderd is."

De GGD deed onderzoek naar het aantal kankergevallen en komt tot de conclusie dat in Beverwijk en Haarlem het aantal patiënten met longkanker fors hoger is dan gemiddeld in Nederland. Een directe oorzaak wordt in het definitieve rapport niet genoemd. Maar in een conceptversie, in handen van EenVandaag, wordt gezegd dat het 'aannemelijk is dat de luchtverontreiniging in de IJmond een rol heeft gespeeld bij deze extra longkanker.'

Minder verwijzingen naar de staalindustrie

In de uiteindelijke versie die deze week werd gepresenteerd ligt het accent op het rookgedrag van de inwoners, terwijl in de conceptversie in de eerste plaats gesproken wordt over luchtverontreiniging.

"Het definitieve rapport bevat veel minder verwijzingen naar de staalindustrie en meer verwijzingen naar andere mogelijke oorzaken voor kanker zoals roken, dat is echt opvallend", constateert Arco Timmermans, bijzonder hoogleraar Public Affairs. Hij doet onderzoek naar lobbypraktijken. "De grote vraag is natuurlijk waarom dat veranderd is."

Verschil in versies

Ook Jacob de Boer, toxicoloog, ziet een verschil tussen de twee versies van het rapport. "In de eindversie gaat het vooral over dat roken mogelijk de oorzaak is. Er wordt nog wel kort gesproken over de staalindustrie, maar lang niet zoveel als in het conceptrapport. Ik zie wel dat overal waar het gaat om de luchtverontreiniging in relatie met staalindustrie, men daar keuzes heeft gemaakt."

De regio staat bekend om de aanwezigheid van zware industrie, zoals staalfabriek Tata Steel en de Vattenfall elektriciteitscentrale. De gemeentelijke gezondheidsdienst heeft onderzoek gedaan naar het aantal kankergevallen in de regio, omdat er al langer zorgen zijn over de uitstoot van de staalfabriek en de gezondheid van de bewoners.

'Niet uithalen wat niet bevalt'

De conceptversie is in januari van dit jaar gepresenteerd aan een klankbordgroep waar bewoners en ambtenaren in vertegenwoordigd zijn. Namens de dorpsraad van Wijk aan Zee heeft Linda Valent meegelezen met het concept.

Zij snapt niet waarom beide versies zo verschillend zijn: "Je hebt iets gevonden, je schrijft daar een onderzoeksverslag over, dit zijn gewoon feiten. Dit is een onderzoeksrapport, dat moet niet veranderen omdat het niet bevalt of niet uitkomt."

Invloed uitgeoefend

Dat een conceptversie niet gelijk is aan de eindversie, komt wel vaker voor, zegt De Boer. "Een concept is niet voor niks nog een concept, daar kunnen nog dingen in gewijzigd worden."

Waarom het is gewijzigd, is niet bekend. "Ik kan me niet voorstellen dat in de periode tussen het concept en het definitieve rapport, februari en juni, er dan ineens sprake is van nieuwe feiten en nieuwe gegevens. Dat kan ik me niet voorstellen. Mijn enige verklaring zou kunnen zijn dat er ergens invloed is uitgeoefend of redenen zijn bedacht om iets te doen aan die tekst", zegt Timmermans.

GGD Kennemerland laat in een reactie weten dat het rapport op geen enkele manier beïnvloed is door derden. De epidemiologen, en de betrokken arts, hebben zich bij het opstellen volledig vrij gevoeld. Tata Steel heeft enkel de eindversie ontvangen. Er zijn geen uitkomsten besproken met of voorgelegd aan het staalbedrijf vóór publicatie.