Onvrede over nieuw stikstofplan minister Christianne van der Wal: 'Ze rammelt met een zak geld, maar perspectief ontbreekt'

Minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof heeft een plan gepresenteerd om uit de stikstofcrisis te komen. Maar niet iedereen is er blij mee, vooral boeren niet. "Het is als een bewegend doel: als je schiet, wordt het doel verplaatst."

De Tweede Kamer bespreekt vandaag het plan van minister Van der Wal om de stikstofuitstoot terug te dringen. Dat is nodig om onherstelbare schade aan de natuur te voorkomen. Het plan moet ervoor zorgen dat de woningbouw weer op gang komt.

Verbonden aan familiebedrijf

Melkveehouder Teus van der Wind vindt het plan teleurstellend: "Ze rammelt met een grote zak met geld, zodat boeren die hun bedrijf willen verkopen dat ook kunnen doen. Maar voor boeren die wél willen blijven is er geen perspectief."

Van der Wind runt samen met zijn broers een melkveehouderij in het Utrechtse Woudenberg. Het bedrijf, Groot Nieuwenhuizen, bestaat al sinds 1300. Ze hebben 160 koeien. "We hebben nog niet de leeftijd om te stoppen. Ik snap de oudere boeren die dat wel doen, maar we voelen ons verbonden met ons familiebedrijf. Wij zijn geen boeren die voor een tas geld van alles doen."

Landelijke uitstoot halveren

In het plan van minister Van der Wal staat dat met de provincies stikstofdoelen worden afgesproken, om zo de landelijke uitstoot voor 2030 te halveren. Boeren en bedrijven die vrijwillig stoppen, krijgen daar een vergoeding voor. Boeren onteigenen is wat haar betreft nu nog niet aan de orde en de 'laatste kaart'.

Melkveehouder Van der Wind is er niet zeker van dat boeren niet alsnog verplicht worden uitgekocht. "Wat is het perspectief voor de boeren die nu niet vrijwillig stoppen? Wie zegt dat we over een aantal jaar niet alsnog aan de beurt zijn?"

Nieuwe huizen bouwen

In Katwijk hopen ze vooral dat het plan snel definitief wordt. Daar willen ze namelijk graag bouwen, maar het plan voor een nieuwe woonwijk ligt al even stil. Deze wijk, Valkenhorst, moet komen op het voormalig Marinevliegkamp Valkenburg. "We willen in totaal 5.600 woningen bouwen op deze plek", vertelt wethouder Gerard Mostert van Katwijk.

"We hebben al heel veel werk verzet, al het papierwerk is geregeld, maar nu is het wachten op de stikstofregels."

Wachten op stikstofregels

Ze dachten in Katwijk dat ze voldeden aan de normen voor stikstof, maar na een uitspraak van de Raad van State in 2019 kwamen de bouwactiviteiten toch stil te liggen. En zo lang er geen nieuwe regels zijn, kan er niet gebouwd worden.

"Ik word er doodziek van dat het zo lang duurt. Er is een enorme woningnood onder jongeren, gezinnen vinden het moeilijk om een geschikte woning te vinden en ouderen kunnen niet doorschuiven. Daarom moeten we snel woningen gaan bouwen."

Bewegend doel

De wethouder vindt het belangrijk dat er rekening wordt gehouden met de uitstoot van stikstof om de natuur te beschermen. "We hebben hier prachtige duinen, daar moet je goed voor zorgen. Alleen als we daar dan eenmaal regels voor hebben, veranderen ze weer en dat is frustrerend. Het is als een bewegend doel: als je bal schiet wordt het doel verplaatst."

Hij weet zeker dat de woningen er wel komen. "Ik ben er 100 procent van overtuigd dat we hier kunnen gaan bouwen. We hebben al zoveel hobbels overwonnen."

Geld voor innovatie

Wat de Tweede Kamer ook van het plan vindt, melkveehouder Van der Wind vindt er het zijne van. Hij zou liever zien dat het geld dat nu beschikbaar is om boeren uit te kopen wordt gebruikt voor innovatie. "Iedereen wil innoveren, als dat nou centraal geregeld wordt en niet ieder voor zich dat regelt, kunnen we veel meer bereiken. Dan is de winst veel groter."

Samen met een aantal andere boeren is hij vandaag bij het debat over de stikstof waar de brief van de minister wordt besproken. "Het lijkt alsof er alleen over ons gepraat wordt en niet met ons. Dat baart ons zorgen. We willen in gesprek en om de tafel met Den Haag."