Ontslagen op 24 december: 'De kerst was natuurlijk naar de klote'

"Het meeste pijn doet de manier waarop. Ik werk daar al dertig jaar en dan krijg ik op kerstavond om twee minuten voor zes een mailtje. Op het allerlaatste nippertje, zodat je ook geen vakbond meer kan bellen."

Gerard is een van de 57 werknemers van kwekerij Hartman uit Sexbierum, die afgelopen kerst te horen kregen dat ze hun baan kwijt zijn. Hartman is de grootste teler van biologische groenten van Nederland met een marktaandeel van 30 procent. Als je een komkommer koopt in supermarkt Albert Heijn, dan is de kans groot dat deze van Hartman afkomstig is. Het gaat alleen niet goed met het bedrijf: het heeft schulden en moet reorganiseren.

Mail of geen mail

Als grootste werkgever in Sexbierum, een dorp met nog geen 1700 inwoners, komt dat nieuws hard aan. "Degenen die een mail kregen wisten gelijk hoe laat het was", vertelt Gerard over afgelopen kerstavond. "Geen mail? Dan mag je blijven. Maar mijn kerst was natuurlijk naar de klote."

Het nieuws maakte Gerard woedend. "Ik was in staat iemand in elkaar te slaan. Bij een collega, die geen e-mail heeft, was de brief met het ontslag verkeerd bezorgd. Hij kreeg hem uiteindelijk op eerste kerstdag van de buren! Verschrikkelijk."

'Het verslag lag al klaar'

In de kerstavondmail stond dat Gerard op 27 december om 8 uur op gesprek moest komen. "Toen ik binnenkwam, lag het gespreksverslag al klaar. We hadden bijna nog niks tegen elkaar gezegd. Ik zei meteen tegen de vrouw van personeelszaken: ik teken niks! Ze lieten doorschemeren dat er wel mensen getekend zouden hebben, maar dat geloof ik niet eigenlijk. "

Volgens de 47-jarige Fries is de solidariteit onder werknemers groot en volgt iedereen het advies van de vakbonden op om niet te tekenen. Volgens de CNV worden de werknemers afgescheept met 'een fooi' en is de aangeboden ontslagregeling maar een derde van wat die wettelijk in Nederland zou moeten zijn.

Dertig jaar in dienst

In de jaren 90 beleefde het bedrijf zijn hoogtijdagen: Hartman was de grootste komkommerkweker van Europa. Gerard was er toen al bij. Toen hij 16 was werd Gerard, meteen na de mavo, door eigenaar Willem Hartman aangenomen. Het was een ideale baan, op nog geen vijf minuten fietsen van huis. "In die tijd hadden we woensdagmiddag nog vrij. Dan gingen we na het werk altijd kaatsen met zijn allen en namen we daarna een biertje. Vrijdagmiddag ging het precies hetzelfde."

De laatste jaren zag het personeel dat het niet goed ging. Er was sprake van mismanagement, vertelt Gerard. De opvolging was niet geregeld, er liep te veel personeel en in het verleden werd weleens gerommeld met producten. Gewone komkommers werden als biologisch verkocht.

De neergang van Hartman

In 2017 werd het bedrijf overgenomen door The Fruit Farm Group, van de rijke Belgische ondernemer Hein Deprez. Het plaatje wat geschetst werd was prachtig. Er zou uitgebreid worden met 50 hectare aan kassen, aardwarmte zou alles duurzaam maken en het aantal banen zou met 150 tot 200 worden uitgebreid. Maar, afgelopen oktober werd de stekker definitief uit de uitbreiding getrokken. "Ik moet eerlijk zeggen dat ik het verhaal van Duprez ook geloofde. Hij is heel overtuigend", zegt Gerard. "Nu worden we er op zo'n schandalige manier uitgegooid. Maar ja, die man is niet een van de rijkste Belgen geworden door aardig te zijn."

Drie maanden na de verkoop van zijn bedrijf pleegde Willem Hartman zelfmoord. De reden is nooit helemaal duidelijk geworden, waardoor het geruchtencircuit overuren draaide. Hartman was een belangrijk en gerespecteerde figuur in de gemeenschap. Hij was voorzitter van de ijsclub, erelid van de voetbalclub in Sexbierum en actief bij de voetbalclub in Harlingen. "Het is vreselijk wat er gebeurd is met hem, zeker voor zijn familie. Maar om eerlijk te zijn heeft hij wel bijgedragen aan de teloorgang van het bedrijf", verzucht Gerard.

'In Friesland wonen de gelukkigste mensen'

De sfeer in de kassen is gelaten. Gerard werkt tot aan de zomer door. Hij is niet iemand die zich uit rancune ziek meldt. "Wat schiet je daar mee op? Maar dat stapje harder, dat doen we natuurlijk niet meer." Hij is de klap van het ontslag inmiddels redelijk te boven en verwacht ander werk te kunnen vinden. Voor de resterende werknemers blijft de toekomst van het bedrijf onzeker. Wat gaat er gebeuren met de mensen die nu nog mogen blijven, als het bedrijf helemaal dicht gaat?

Met de tuinbouwsector is Gerard wel klaar. Het is tijd voor wat anders. "Laatst las ik in de Leeuwarder Courant: 'Friesland is het minst welvarend, maar er wonen wel de gelukkigste mensen.' Dat geloof ik. Er zijn nooit files. Als ik hier op de dijk sta, zie ik de Waddenzee. Ik ben blij hier. Alleen het tijdperk Hartman is voorbij. En de manier waarop, die maakt me nog woedend."