NSC wil dat jongeren vanaf 2030 wettelijk geen rookwaar meer kunnen kopen: 'Tijd van vrijblijvende afspraken voorbij'

NSC wil het gebruik van sigaretten en vapes onder jongeren volledig uitbannen. De partij dient nog dit jaar een initiatiefwet in die ervoor moet zorgen dat kinderen geboren in het jaar 2012, en later, vanaf 2030 nooit meer rookwaar kunnen kopen.

"De tijd van vrijblijvende afspraken is voorbij," zegt NSC-Kamerlid Daniëlle Jansen. "We zijn nu van alles aan het proberen en zien dat het aantal jongeren dat vapet en rookt toeneemt. Op het moment dat je het voor bepaalde leeftijdsgroepen moeilijker maakt om rookwaar te kopen, dan roei je dit probleem uit."

Nicotinevrije generatie

Jansen wil vanwege de toename in rokende en vapende jongeren de leeftijdsgrens voor verkoop van deze producten vanaf 2030 elk jaar met één jaar laten stijgen. "Wij willen een nicotinevrije generatie bereiken door kinderen vanaf 2012 te behoeden voor het roken. Dat is de generatie die in 2030 18 jaar is", ligt het Kamerlid toe.

Lange tijd leek het de goede kant op te gaan met het uitbannen van de sigaret. Sinds begin deze eeuw is het aantal jongeren tussen de 12 en 16 jaar oud dat rookt meer dan gehalveerd, maar de vape lijkt die trend nu te keren.

Tabaksontmoediging stagneert

Door de opkomst van de populaire e-sigaret raakt de doelstelling van de overheid, om in 2040 een rookvrije generatie te creëren, dus steeds verder uit zicht. Vorig jaar gaf ruim 20 procent van de jongeren aan een e-sigaret gebruikt te hebben. "De doelstelling van een rookvrije generatie in 2040 is op dit moment kansloos," zegt tabaksexpert van het Trimbos-instituut Esther Croes hierover.

"Tientallen jaren waren we goed op weg met tabaksontmoediging, maar sinds 2019 stagneert dat. Wij hebben het sterke vermoeden dat de vape daar echt een rol in heeft gehad", gaat ze verder. Volgens haar beginnen mensen makkelijk aan het roken van een vape vanwege de smaakjes, de hoge dosering nicotine en het imago van, 'ach het kan allemaal zo kwaad nog niet'.

DNA-schade in slijmvliezen

Oud-longarts en antirookactivist Wanda de Kanter, juicht de stap van NSC toe. Eerder pleitte zij al voor wetgeving in het burgerinitaitief Nicotinee. "Pas als je het doel wettelijk vastlegt, voelt de overheid zich gedwongen alles in het werk te stellen om die doelen te bereiken."

"Nu zien we al dat door die enorme nicotineverslaving de kans dat een kind gaat roken drie keer zo groot is," zegt De Kanter over het gebruik van vapes. "Wat we ook zien is dat er DNA-schade, een voorloper van kanker, wordt gevonden in de slijmvliezen van de mond." Volgens De Kanter laat onderzoek naar het gebruik van vapes ook zien dat er hartproblemen ontstaan, en dat kinderen die vapen een slechtere hart- en longconditie hebben.

'Staat al in de wet'

Grote vraag is wel: wie gaat zo'n wettelijk doel controleren en handhaven? En bovendien, het is voor jongeren onder de 18 jaar op dit moment al verboden om vapes te kopen. "In de handhaving is nog winst te behalen. Maar het gaat ook om het stellen van een norm: wij willen dit niet voor onze kinderen", antwoordt NSC-Kamerlid Jansen.

Toch hebben andere regeringsfracties kritiek op het initiatief van NSC. "De verkoop van tabak en vapes aan jongeren is al verboden," zegt VVD-kamerlid Judith Tielen. "Ik denk dat we niet naïef moeten zijn en met stoere woorden zeggen: als het in de wet staat, dan is het opgelost. Een rookvrije generatie is iets van ons allemaal. Dat gaat over schoolbesturen die toezicht houden op hun schoolpleinen en sportverenigingen die hun sportvelden rookvrij maken."

Haalbaarheid voorstel

Ook de PVV is het hiermee eens, zegt PVV-Kamerlid Patrick Crijns. "Het staat wat ons betreft al heel goed in de wet: het mag niet. Winkels die vapes verkopen aan jongeren krijgen flinke boetes." De partij wil, net als de VVD, dat de overheid zijn eigen regels beter gaat handhaven.

Toch blijft Jansen positief over de haalbaarheid van haar initiatief. Ze wijst op een voorstel dat ze voor de zomer indiende om wegwerpvapes te verbieden en een ruime meerderheid haalde. "Dus ik heb er alle vertrouwen in dat we met de partijen op links, maar ook met de BBB en hopelijk ook de VVD een ruime meerderheid halen om dit door te zetten."