'Nederlandse gevangenissen zijn gatenkazen'

Dansen, zingen en springen op de tafels van gevangenis Zuyderbos in Heerhugowaard. En dat alles is gefilmd met een strikt verboden mobiele telefoon

Voor de tweede keer in korte tijd komen beelden naar buiten van feestvierende gevangenen die zich te goed doen aan drank en drugs. Dat is gefilmd met smartphones die ook verboden zijn in de gevangenis. De beelden uit de gevangenis in Heerhugowaard zijn in handen van de Telegraaf. Justitie lijkt het niet onder controle te hebben.

'Lak aan alles en hondsbrutaal'

"De nieuwe generatie heeft lak en alles en is hondsbrutaal. Het ergste is nog dat zij over veel geld beschikken. En dan is het een fluitje van een cent om van alles en nog wat binnen te krijgen, drugs en dus ook smartphones", zegt misdaadjournalist van Elsevier Gerlof Leistra. Hij bracht voor zijn boek Biografie in de Bajes ruim twee jaar door in de Bijlmerbajes.

"Het is ook heel makkelijk om smokkelwaar naar binnen te brengen. Het gaat nu minder via corrupt personeel. In de Bijlmerbajes was een luchtplaats met een vangnet eroverheen, omdat er voortdurend mobieltjes en drugs over de muur werden gegooid", zegt Leistra. "Nederlandse gevangenissen zijn net gatenkazen."

'We schroefden vroeger de tafelpoten eraf'

Naast verboden, is het ook gevaarlijk om smartphones en drugs in de gevangenis te hebben. "Met smartphones kunnen criminelen van binnenuit informatie geven aan handlangers, ze kunnen hun proces verstoren, getuigen beïnvloeden en bewaarders onder druk zetten", vertelt Leistra.

Maar hoe kan het dan toch gebeuren? Volgens Rein Varkevisser, gepensioneerd gevangenisbewaarder, komt het vooral door de bezuinigingen van de laatste jaren. "Er is veel minder tijd om cellen helemaal uit te spitten. Vroeger werden de tafelpoten er zelfs afgeschroefd om te kijken of daar wat in zit. Maar dat wordt niet meer gedaan."

Elke instelling een drugshond

Justitie krijgt het binnensmokkelen van mobiele telefoons en drugs niet onder controle. Volgens Varkevisser, die ook actief is binnen vakbond FNV, moet meer er meer personeel komen. Ook wil hij hogere straffen wanneer een gevangene gepakt wordt met smokkelwaar. "Nu krijgen ze een paar dagen strafcel. Tegen de tijd dat ze zijn uitgelachen, mogen ze de cel alweer verlaten", zegt Varkevisser.

Leistra vindt dat Justitie meer geld beschikbaar moet stellen om het smokkelen aan te pakken. "Ik was vorig jaar bij een training van een telefoonhond. Die kunnen elk klein telefoontje moeiteloos vinden. Op dit moment zijn er twee van deze honden voor alle inrichtingen. Ik vind dat elke inrichting beschikking moet hebben over een telefoon- en een drugshond. Justitie moet daar meer geld voor uittrekken."

'Het is echt te eenvoudig'

Daarnaast richt hij zich tot de architecten die de gevangenissen ontwerpen. "Toen ik bij de nieuwe inrichting in Zaanstad mocht kijken, was het eerste wat ik zei: Waarom zit de luchtplaats zo vlakbij de parkeerplaats? Die jongens laten een paar luchtfoto's maken en weten precies wanneer ze waar moeten zijn. Het is echt te eenvoudig. Laten architecten die binnenplaatsen eens aan de binnenkant van een gebouw plaatsen."

Over de toekomst zijn zowel Varkevisser als Leistra niet heel positief. Volgens Varkevisser moet Justitie zich beter voorbereiden op de technieken van de toekomst. "Op dit moment zijn er al telefoontjes zonder metaal, die komen moeiteloos door de detectiepoortjes. En vergis je niet wat de rol van drones is. Tot op de centimeter nauwkeurig kunnen ze spullen neerleggen."

Leistra: "Een gevangenis wordt nooit waterdicht. Hoe meer maatregelen er komen, hoe aantrekkelijker het wordt om via personeel en bezoekers iets naar binnen te laten smokkelen."