Moeder Anne Faber: "Mijn vriendinnen zijn bang geworden"

De ouders van de vermoorde Anne Faber hebben gebruikgemaakt van hun spreekrecht in de rechtszaak tegen de vermoedelijke dader Michael P. Op hun verzoek was de verdachte daarbij niet aanwezig.

'Het is onvoorstelbaar hoeveel één man kan aanrichten'

De moeder van Anne, Elze van Heeswijk, zei dat het onvoorstelbaar is hoeveel leed de verdachte heeft aangericht, niet alleen bij de directe familie, maar ook bij talloze anderen die meeleven met de familie. Vrienden en vriendinnen hebben moeite te functioneren, zo zei ze. Ook zijn sommigen bang geworden. Ze zegt: “Mijn eigen vriendinnen zijn bang geworden, bang om te fietsen, bang om in het bos te lopen, zelfs vrouwen die Anne niet kennen zijn bang geworden. Het is onvoorstelbaar hoeveel één man in een moment kan doen. “

Van Heeswijk was fel over de verklaringen van Michael P. "Het is niet de waarheid", zo zei ze. P. zwijgt en liegt, bijvoorbeeld over verdwenen sieraden van Anne. Het viel haar op dat hij alles vertelt alsof het hem allemaal is overkomen. Hij lijkt wel alsof hij de schuld bij Anne legt, zo zei ze: “Hij heeft haar verkracht omdat Anne er zelf over begon, hij heeft haar om het leven gebracht omdat ze schreeuwde. Iemand zei: Anne was op verkeerde plek op het verkeerde moment. Maar iemand anders zei, nee, HIJ was op de verkeerde plek. Anne is niet schuldig, hij is schuldig.” 

Elze van Heeswijk sluit af met de opmerking dat de verdachte wat haar betreft levenslang moet krijgen. Maar omdat recent is bepaald dat levenslang gestraften gratie kunnen krijgen, is niet zeker dat deze straf ook echt levenslang betekent. “Er ontbreekt iets voor dit soort mensen.”

'Eén avond heeft alles verwoest'

Wim Faber, de vader van Anne, maakte eveneens gebruik van zijn spreekrecht. “Anne was zo geweldig, zoveel levenslust, ik ben altijd zo ontzettend trots op haar geweest. Eén avond heeft alles verwoest: mijn leven, haar leven en de levens van velen die van haar hielden”, zei hij tegen de rechtbank.

Wim Faber herhaalt nog maar eens wat hij eerder in De Volkskrant heeft gezegd. Anne's dood had voorkomen kunnen en moeten worden. Woedend is hij, omdat zeven jaar geleden al zoveel signalen waren dat er iets goed mis was met de verdachte. Volgens vader Wim heeft de rechter destijds achterover geleund. De rechter zou zich niet verdiept hebben in de signalen, en daarom zou de rechtbank geen TBS-maatregel hebben opgelegd. Dat is ondraaglijk, zegt hij. Wim Faber: "Ik weet het, ook rechters zijn niet onfeilbaar, maar is het zo moeilijk om te zeggen dat er is gefaald?"

Faber gelooft niks van de oprechtheid van de spijtbetuiging van Michael P. tijdens de zitting gisteren. Volgens hem was dat een ijskoude berekening. Hij vraagt zich af wat de juiste straf is. "Wat is zijn straf? 30 jaar en TBS? Moet je zo naïef zijn dat je van zo iemand iets menselijks kunt maken? Levenslang? Welke straf hij ook krijgt, ik heb niet het gevoel dat het mij gaat helpen met het gevoel van rechtvaardigheid. Ik zal Anne nooit meer met haar levenslust binnen zien komen, ik zal nooit meer haar bruiloft meemaken.“

Steeds meer rechten voor slachtoffers in de rechtszaal

Slachtoffers en nabestaanden speelden in het verleden slechts een marginale rol tijdens strafzaken. Strafprocessen zijn van oudsher sterk dadergericht. Maar de laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de slachtoffers van misdrijven. Mede door maatschappelijke druk is het spreekrecht voor slachtoffers bij wet geregeld. 

De eerste belangrijke stap is de verruiming van het spreekrecht in 2005. Sindsdien mogen slachtoffers en nabestaanden in de rechtszaal vertellen over hun leed en de consequenties daarvan. Ook kregen zij recht op meer informatie en mogelijkheden om schadevergoeding te eisen.

In 2012 wordt dit spreekrecht verder uitgebreid. Zo krijgen ook betrokkenen rond het slachtoffer spreekrecht. 

In 2016 wordt uiteindelijk het onbeperkt spreekrecht ingevoerd. Waar slachtoffers en nabestaanden zich eerder nog moesten beperkten tot de gevolgen van het strafbare feit, mogen ze nu ook spreken over de inhoud van de zaak zelf: over de bewezenverklaring, over het strafbare feit, de schuld van de verdachte en de hoogte van de straf.  De ouders van Anne Faber hebben van deze mogelijkheid gebruikgemaakt.

Binnenkort spreekrecht bij verlenging TBS

Dit jaar lanceerde minister voor Rechtsbescherming, Sander Dekker, een plan om ook spreekrecht te geven aan nabestaanden bij de zogeheten verlengingszittingen van TBS.  Dat zijn speciale rechtszittingen waarbij de rechter beslist of een TBS-behandeling moet worden verlengd (meestal met twee jaar).  Op dit moment mogen nabestaanden en slachtoffers niet spreken op dergelijke zittingen. Maar minister Dekker wil dat nu dus gaan veranderen.