Met één Europees vaccinatiebewijs zouden we straks weer op vakantie kunnen, maar de kans daarop is niet groot

Met één vaccinatiebewijs naar het buitenland, het zou voor toeristische landen als Griekenland en Spanje een uitkomst zijn. Maar daarover moeten de Europese lidstaten dan wel overeenstemming bereiken. En dat gaat niet vanzelf.

Het is de vraag waar de 27 regeringsleiders in de Europese Raad zich vandaag over buigen: één uniform Europees vaccinatiebewijs, of iedere lidstaat voor zich. Lector Europese Studies Mendeltje van Keulen is bang dat het dat laatste wordt.

Europees appsysteem

De vraag hoe het toerisme dit jaar wordt geregeld, ligt nu op tafel. In Brussel, in de lidstaten zelf, maar ook aan de keukentafels van Europese burgers. Mensen willen na een tijd lang binnenzitten en lockdowns graag weer reizen en denken nu na over hoe hun vakantie eruit gaat zien.

Om dat mogelijk te maken, zou Van Keulen het liefst één systeem zien. "Het ideale beeld is een Europees appsysteem, waarmee je in een vakantieland een QR-code kan laten zien. Maar de kans dat dat gaat gebeuren, is vrij klein", zegt ze pessimistisch. "Ik vrees dat alle lidstaten hun eigen regels gaan hanteren."

Vaccinatiebewijs

"Hoe het toelaten van toeristen wordt geregeld, is best ingewikkeld", legt ze uit. "Er staat grote druk op de Europese Commissie en de belangen van de verschillende lidstaten zijn groot."

Zo willen Zweden, Denemarken en Griekenland graag een vaccinatiebewijs, maar landen als Duitsland en Nederland zijn terughoudend over dit systeem.

Privacy

Europarlementariër voor D66 Sophie in 't Veld deelt die terughoudendheid." Je maakt met een vaccinatiebewijs een onderscheid tussen wel- en niet-gevaccineerden. Sluit je de groep niet-gevaccineerden dan uit? Daar moet goed naar gekeken worden, want het vaccineren gaat niet overal even snel."

Daarnaast speelt privacy een grote rol, vult Van Keulen aan. "Zo wil Spanje in een burgeradministratie bijhouden wie wel en wie niet is gevaccineerd, maar wat gebeurt er met die gegevens? Daar is geen overeenstemming over."

Lidstaten bepalen zelf of de grenzen open gaan

Ook de belangen van de verschillende lidstaten verschillen enorm. Zo zien de zuidelijke landen, die voor een groot deel afhankelijk zijn van toerisme, de grenzen weer graag open. De vraag is wel of die landen op toeristen zitten te wachten als de besmettingsgraad in een bepaald land nog enorm hoog is? België heeft om die reden de grens met Nederland gesloten.

"Het is aan de lidstaten zelf of ze hun grenzen openen", zegt Van Keulen. "Het is niet zo dat de Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen, de lidstaten kan dwingen. Nu wordt geroepen om gezamenlijk Europees beleid, maar voor de crisis wilden de lidstaten vooral hun eigen soevereiniteit behouden en hun eigen regels maken. Nu kijkt iedereen naar Brussel, maar de Commissie heeft geen bevoegdheden en afdwingbare middelen."

Geen politieke wil

Sophie in 't Veld ziet ook een andere reden waarom een gezamenlijk beleid niet van de grond komt. "De regeringsleiders in de Europese Raad zouden het zo kunnen regelen, maar de politieke wil is er niet." Snelle besluitvorming is een manco waar de Europese Raad wel vaker mee te maken heeft, zegt de Europarlementariër.

Komende zomer massaal naar het buitenland, met één soort vaccinatiebewijs klinkt dus als verre toekomstmuziek. Vandaag wordt geen doorbraak verwacht in de vergadering van de Europese Raad. Voor de zekerheid is een huisje boeken in eigen land misschien wel het veiligste.