Meeste deeltijdwerkers willen niet meer uren maken, maar tijd voor zichzelf en hun kinderen

Werkgevers kunnen ze goed gebruiken, maar werkenden willen amper meer uren werken dan ze nu doen. Ze willen tijd voor zichzelf en voor de kinderen. Kabinetsplannen, zoals een voltijdbonus en (bijna) gratis kinderopvang, hebben daar beperkt effect op.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ongeveer 12.000 werkenden uit het Opiniepanel.

'40-urige werkweek achterhaald'

Veruit de grootste groep, zowel voltijd- als deeltijdwerkers, wil niet meer uren maken. Als het gaat om parttimers wil slechts 16 procent meer gaan werken. De grootste groep wil evenveel blijven werken (59 procent) of juist minder uren maken (24 procent). Ook onder voltijdwerkers is er een grote groep (31 procent) die minder uren overweegt.

Wat houdt deeltijdwerkers tegen om voltijd aan de slag te gaan? Evenveel vrije tijd houden is de belangrijkste reden: 45 procent noemt dat als grootste motivatie. "Ik vind het idee van de 40-urige werkweek achterhaald. Ik lever beter (en meer) werk met 24 uur dan met 36, dus dat is wat ik doe", legt een deeltijdwerker uit.

Te hoge werkdruk

4 op de 10 (40 procent) geven daarnaast aan met het huidige aantal uren al rond te kunnen komen. Verder vindt een groep deeltijdwerkers de werkdruk nu al te hoog (29 procent). Dat zegt ook een panellid dat in het onderwijs werkt: "Het is heel intensief. Als ik minder zaken buiten mijn lesgebonden taken zou hoeven doen, zou ik best meer les willen geven."

Voor ouders met jonge kinderen, tussen de 0 en 12 jaar, is tijd doorbrengen met de kinderen verreweg de belangrijkste reden om niet meer te gaan werken.

Wel willen, maar niet kunnen

Er zijn ook deeltijdwerkers die wel willen, maar dat vooralsnog niet doen. Meer werken kan volgens hen vooral niet omdat hun huidige baan het niet toestaat. 30 procent van de deeltijdwerkers die wel meer uren willen maken, geeft dat als reden aan in het onderzoek.

De tweede meest genoemde reden is dat de werkgever er simpelweg niet naar vraagt. "Ik heb m'n leven ingericht met dit aantal uren, maar wil best wat meer werken. Ik zou het zelf niet snel zeggen maar als de baas het vraagt, wil ik er best over nadenken", zegt iemand.

Voltijdbonus heeft weinig effect

Een derde reden is de vrees voor de belastingdruk wanneer ze meer uren gaan werken. 17 procent zegt er niet gerust op te zijn dat meer uren werken ook betekent dat ze meer geld overhouden onder de streep.

Het kabinet zoekt naar manieren om deeltijdwerkers over te halen meer uren te maken, zoals een voltijdbonus. Slechts 18 procent is daar gevoelig voor. Volgens anderen geeft zo'n bonus geen zekerheid dat ze er ook echt op vooruit gaan. "Werkgevers zijn ook niet dom. Zij gaan die bonus natuurlijk verrekenen met een lager uurloon", denkt een deelnemer.

Meer werken bij 'gratis' kinderopvang?

Een ander instrument is het (bijna) gratis maken van de kinderopvang. Het kabinet wil dat de vergoeding voor de kinderopvang in stappen wordt verhoogd tot 96 procent in 2025. 3 op de 10 ouders met jonge kinderen, van tussen de 0 en 12 jaar, zijn bereid na te denken over een langere werkweek als dat zou gebeuren.

Toch zijn er net als bij de voltijdbonus twijfels over of dit plan netto echt gunstig voor hen uitpakt. Terechte zorgen, zeggen experts, want lang niet iedereen gaat er met het huidige kabinetsplan op vooruit, zei het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) eerder tegen EenVandaag.

Wat werkt wel?

Duidelijkheid dat mensen er netto op vooruit gaan als ze meer gaan werken; de grootste groep (40 procent) geeft aan dat dat hen zou motiveren om meer te werken. Maar ook niet geld-gerelateerde zaken zijn van belang, zoals het zelf in kunnen delen van de eigen werktijd (32 procent) of meer thuis kunnen werken (28 procent).

"Ik kan veel meer werken als ik zelf mijn werktijd en -plek kan bepalen. Dan kan ik bij mijn kindje zijn en bijvoorbeeld in de uren dat ze overdag en 's avonds slaapt werken", aldus een jonge moeder in het onderzoek.

Sleutel ligt bij werkgevers

Voor jonge ouders hebben deze factoren meer impact op hun wil om meer uren te werken dan gratis kinderopvang. Ook een partner die meer in het huishouden doet en meer begrip van de werkgever voor de kindsituatie doen er voor hen toe.

Kortom, deeltijdwerkers staan allesbehalve te popelen om meer uren aan de slag te gaan. Zij geven niet graag de tijd voor zichzelf of voor hun kinderen op. Het kabinet lijkt daar met de bedachte maatregelen weinig aan te kunnen doen. De sleutel lijkt eerder in handen van de werkgever: überhaupt een gesprek aangaan met de werknemer kan al verschil maken. Zeker als een hoger netto uurloon en meer zeggenschap over de werktijd en -plek bespreekbaar zijn.